Şuşanın yetirmələri – şairlər və şairələr

Qarabag.com Şuşanın görkəmli yetirmələri haqqında materialların nəşrini davam edir və milli ədəbiyyatda zəngin bədii irs qoymuş məşhur Azərbaycan şair və şairələrinin siyahısını təqdim edir.

№	Ad, Soyad	Yaşadığı illər	Tarixdəki iz
1.	Həsən bəy Hadi	1835 – 1900-cü illər	Həsən bəy Qarabaği Hadi təxəllüsü ilə şeir yazırdı. Onun mədəni irsi əsasən klassik janrda yazılmış qəzəllərdən, habelə epiqramlardan və həcvlərdən ibarətdir.
2.	Qəmər bəyim Şeyda	1881 – 1933-cü illər	Azərbaycan Respublikasının Elmlər Akademiyasının Əlyazmalar İnstitutunda onun 1918-ci ilə aid əlyazmaların iki nümunəsi saxlanılır: “Ağan canı” qəzəli və “Zülmün daşqını” pyesi
3.	Abdulla Paşa Canızadə	1782-1840-cı illər	O, nadir şair istedadına malik idi. Onun qələminə həm klasik poeziya nümnunələri, həm də lirik, folklor və hətta satirik şeirlər aiddir. Lakin, o əsasən öz epiqramları ilə şöhrət qazanmışdı
4.	Qasım bəy Zakir	1784 – 1857-ci illər	Qasım bəy Zakir Azərbaycan ədəbiyyatının 19-cu əsrin birinci yarısının tənqidi realizmin görkəmli nümayəndəsi idi, azərbaycanlıların ruslarla və Qafqaz xalqları ilə mədəni yaxınlaşmanın zəruriliyini təbliğ edirdi.
5.	İbrahim bəy Azər	1836 – 1885-ci illər	Azər təxəllüsü ilə şeirlər yazırdı. İbrahim bəy Azər klassik tərzdə (əruz vəznində) Azərbaycan və Fars dillərində şeirlər yazırdı.
6.	Məmo bəy Məmai	1849 – 1918-ci illər	Məmai təxəllüsü ilə şeirlər yazırdı. Xurşidbanu Natəvanın başçılıq etdiyi “Məclisi-üns” şairlər birliyinin ən fəal üzvlərindən biri idi.
7.	Mirzə Ələsgər Növrəs	1836 – 1912-ci illər	Şuşada fəaliyyət göstərən “Məclisi-üns” şairlər birliyinin fəal üzvü idi.
8.	Mirzə Bəybaba Fəna	1787 – 1867-ci illər	Fəna təxəllüsü ilə şeir yazırdı. Şuşa şairlərinin siyahısını tərtib etmişdi, bir neçə kitabın üzünü köçürmüşdü.
9.	Mirzə Hüseyn bəy Salar	1824 – 1876-cı illər	Mərsiyyə şeir janrının ən yaxşı ustadlarından biri idi.
10.	Mirzə İbrahim bəy Səba	1801 – 1877-ci illər	Savadlı və hərtərəfli bilikli olduğundan xalq arasında onu “Mirzə” adlandırırdılar. “Səba” təxəllüsü ilə bir çox qəlboxşayan şeir yazıb.
11.	Mirzə Məhəmməd Katib	1827 – 1889-cu illər	Mirzə Məhəmməd bəy öz yaradıcılığında klassik janr ilə bərabər aşıq şeirləri tərzinə də üstünlük verirdi.
12.	Mirzə Məhəmmədkərim bəy Kəbirli	1785 – 1840-cı illər	O, Şuşada tikilən kafedral məscidin tərtib edilməsində iştirak edib, böyük məharət ilə bir neçə Quran əlyazma kitablarını yaradıb, müəllimlik ilə məşğul idi.
13.	Mirzə Rəhim Fəna	1841 – 1931-ci illər	Mirzə Rəhim Fəna “Məclisi üns” (“Dostlar birliyi”) Xurşidbanu Natəvanın başçılıq etdiyi şairlər birliyinin yaradılmasının təşəbbüskarlarından biri idi.
14.	Mirzə Sadıq Piran	1822 – 1893-cü illər	Piran təxəllüsü ilə şeirlər yazırdı. Şeirlər Tez-tez Xurşidbanu Natəvanın başçılıq etdiyi şairlər birliyində iştirak edirdi.
15.	Molla Zeynalabdin Sağəri	1791 – 1854-cü illər	Molla Zeynalabdin Sağəri iki divanın (şeirlər toplusu) müəllifidir Azərbaycan və Fars dilində, onu qəzəlləri, гасиды, rübailəri və digər şeirlərinin sayı mindən artıqdır.
16.	Məhəmmədəli bəy Məxfi	1832 – 1892-ci illər	Məhəmmədəli bəy “Əhvalati Qarabağ” tarixi əsərin müəllifi hesab edilir. Müəllif öz əsərində daha böyük diqqət və yer Qaarabağın memarlıq abidələrinə, tarixi şəxsiyyətlərinə, adət-ənənələrinə və etnoqrafiyasına ayırır.
17.	Məhəmməd bəy Aşiq	1800 – 1861-ci illər	XIX əsrdə Qarabağda yaradıcılıqla məşğul olan şairlərin ən yaşlılarından, böyüklərdən biridir. Aşiq təxəllüsü ilə yazırdı.
18.	Mir Möhsün Nəvvab	1833 – 1918-ci illər	Özünün acdığı tipoqrafiyada şeirlər yazır və kitablar çap edirdi. Onun əsərləri arasında “Təzkireyi-Nəvvab”böyük maraq yaradır, burada yüzdən çox XIX əsrin Qarabağ şairlərinin həyat və yaradıcılığı haqqında ətraflı məlumat toplanıb.
19.	Nəcəfqulu bəy Şeyda	1858 – 1936-cı illər	Şairin ölümündən onillər sonra, 2006-cı ildə AMEA Əlyazmalar İnstitutu tərəfindən Nəcəfqulu bəy Şeydanın şeirlər kitabı hazırlanıb çap olundu.
20.	İsgəndər bəy Rüstəmbəyov	1845 – 1918-ci illər	Bütün ömrü boyu maarifləndirici mövqedə dururdu, elmi, mədəniyyəti, tərbiyyəni müdafiə edirdi, tez-tez Şuşa, Ağdam sakinləri qarşısında çıxış edərək, onları təhsilə savada çağırırdı.
21.	Baba bəy Şakir	1770 – 1844-cü illər	Baba bəyin satirası sərt idi, açgöz bəyləri, savadsızlıq yayan din xadimlərini, korrupsiyaya meylli məmurları, qəddar və kobud komendantları, zabitləri və dövlət məmurlarını ifşa edirdi.