17 oktyabr 2020-ci il tarixində İkinci Qarabağ müharibəsinin (27.09.2020-10.11.2020) gedişatında Azərbaycan Ordusu Füzuli şəhərini erməni işğalından azad etmişdir. Bu, Cəbrayıldan sonra işğaldan azad edilmiş ikinci Azərbaycan şəhəridir. Qarabag.com Füzuli şəhərinin XIX əsrin əvvəllərindən bu günədək inzibati-ərazi bölgüsünün tarixi haqqında  material hazırlamışdır.

Füzuli rayonunun inzibati mərkəzi Füzuli şəhəri (əvvəllər Qarabulaq, Karyagino, Sərdar) –  Azərbaycanın cənub-şərq hissəsində, Köndələnçay çayının sağ sahilində yerləşir.
[1856 – cı il üçün Qafqaz təqvimi. Tiflis, 1855-ci il. Üçüncü bölmə., səh 413]
[1906-cı il üçün Qafqaz təqvimi . Tiflis, 1906. Birinci bölmə., səh 238]
[Sovet Azərbaycanı 1929-cu ilin rəqəmlərində,  1929-cu il, səh. 72] 
[Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. X cild. 1987-ci il., s. 17]

Füzulinin əsası 1827-ci ildə qoyulmuşdur. 
[SSRİ: 1 yanvar 1980-ci il üçün müttəfiq respublikaların inzibati-ərazi bölgüsü. 1980-ci il, səh 444]
[Azərbaycan SSR: 1 yanvar 1977-ci il üçün İnzibati-ərazi bölgüsü. 1979-cu il, səh. 9]

1855-ci ildə Füzulinin adı Şuşa qəzasının Varandin sahəsinin tərkibində molokan Qarabulaq kəndi kimi çəkilir.
[1856 – cı il üçün Qafqaz təqvimi. Tiflis, 1855-ci il. Üçüncü bölmə., səh 413]

1968-ci ildə Şuşa qəzası (Qarabulaq da daxil olmaqla) Yelizavetpol quberniyasının tərkibinə daxil edildilər.

1873-cü ildə Qarabulaq yeni yaradılan Cəbrayıl qəzasının tərkibinə daxil edilmişdir.
[1902-ci il üçün Qafqaz təqvimi. Tiflis, 1901-ci il, səh.107]
[A. Ş. Milman XIX əsrdə-XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın siyasi quruluşu. (İnzibati aparat və məhkəmə, müstəmləkə idarəetmə formaları və metodları). 1966., səh. 157]

1905-ci ildə Cəbrayıl qəzasının inzibati mərkəzi Cəbrayıl kəndindən Qarabulaq kəndinə köçürülmüşdür. Cəbrayıl qəzasının adı dəyişdirilərək Karyaginski, Qarabulaq kəndi isə rus polkovniki Pavel Karyaginin şərəfinə Karyagino adlandırıldı.
[1906-cı il üçün Qafqaz təqvimi. Tiflis, 1906. Birinci şöbə., səh 238]

Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) illərində Karyagino Gəncə quberniyasının Cəbrayıl qəzasının inzibati mərkəzi idi.
[Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) Qanunvericilik aktları (sənəd və materiallar) 1988-ci il,//  Yelizavetpolun adının Gəncə və Karyaginski qəzasının adının Cəbrayıl qəzası adına dəyişdirilməsi haqqında qərar  No 225. səh 277]
[Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) 1998-ci il Qanunvericilik aktları// Şuşa, Zəngəzur, Cavanşir və Cəbrayıl qəzalarında üçüncü xalq məktəbləri vəzifəsinin təsis edilməsi haqqında qanun. No 111., səh 157]

1919-1920-ci illərdə  Karyagino Qarabağ general-qubernatorluğunun tərkibində idi.
[Azərbaycan Demokratik Respublikası (1918-1920) Qanunvericilik aktları (Sənədlər toplusu) 1998-ci il,//səh. 389]

1923-cü ilə qədər Cəbrayıl qəzasının inzibati mərkəzi Karyaginodan Cəbrayıla köçürüldü. Nəticə etibarilə, Karyagino qəzanın inzibati mərkəzi statusunu itirdi.
[15 may 1923 il tarixinə qədərgörə SSRİ-nin inzibati bölgüləri. 1923-cü il, səh. 21; 28]

1926-cı ildə Karyagino yenidən Cəbrayıl qəzasının inzibati mərkəzi kimi göstərilmişdir.
[ 1 yanvar 1926-cı il üçün SSR İttifaqının ərazi və inzibati bölgüsü, 1926-cı il, səh. 190]

1929-cu ildə Karyaginonun adı dəyişdirilərək azərbaycanlı bolşevik Bünyad Sərdarovun şərəfinə  Sərdar adlandırıldı.
[SSR İttifaqının inzibati-ərazi bölgüsü və s. 1917-ci ildən 1929-cu ilədək olan respublikaların, vilayətlərin və respublikaların sərhədlərinin dəyişdirilməsi haqqında qərarların xronoloji siyahısı olan mühüm yaşayış məntəqələrinin siyahısı, səh.115]
[Sovet Azərbaycanı 1929-cu ilin rəqəmlərində 1929-cu il, səh. 72] 

8 avqust 1930-cu ildə mərkəzi ilə Karaginski rayonu, əvvəllər adını dəyişmiş Karyagino şəhəri yaradıldı.
[Azərbaycan SSR: 1 yanvar 1977-ci il üçün İnzibati-ərazi bölgüsü. 1979-cu il, səh 7; 207]
[SSR İttifaqının (SSRİ-nin rayon və şəhərləri) İnzibati-ərazi bölgüsü 1931-ci il, səh. 307;311]

2 aprel 1959-cu ildə şəhər Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin şərəfinə Karyaginodan Füzuli adlandırılmışdır.
[Azərbaycan SSR: 1 yanvar 1977-ci il üçün inzibati-ərazi bölgüsü. 1979-cu il, səh. 7; 207]

Azərbaycanın müstəqillik əldə etməsindən sonra 1991-ci ildə Füzuli rayonu, Füzuli şəhərində mərkəzi ilə özünün inzibati-ərazi statusunu qoruyub saxladı.

1993-cü ilin avqustunda  Füzuli erməni silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilmişdir.
[“İzvestiya” qəzeti, 24 avqust 1993-cü il, 159 saylı buraxılış (24014) səh. 1]