{"id":9951,"date":"2022-04-07T10:54:54","date_gmt":"2022-04-07T06:54:54","guid":{"rendered":"https:\/\/qarabag.com\/?p=9951"},"modified":"2022-10-18T14:52:57","modified_gmt":"2022-10-18T10:52:57","slug":"qutlu-musa-ve-ya-xacinderbetli-turbesi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/qutlu-musa-ve-ya-xacinderbetli-turbesi\/","title":{"rendered":"Qutlu Musa v\u0259 ya Xa\u00e7\u0131nd\u0259rb\u0259tli t\u00fcrb\u0259si"},"content":{"rendered":"

Qutlu Musa v\u0259 ya Xa\u00e7\u0131nd\u0259rb\u0259tli t\u00fcrb\u0259si A\u011fdam \u015f\u0259h\u0259rind\u0259n 23 km m\u0259saf\u0259d\u0259, A\u011fdam rayonunun Xa\u00e7\u0131nd\u0259rb\u0259tli k\u0259ndi yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda yerl\u0259\u015fir. Yerli sakinl\u0259r aras\u0131nda abid\u0259 \u201cSar\u0131 Musa\u201d m\u0259qb\u0259r\u0259si kimi tan\u0131n\u0131r.<\/strong>
\n[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 153]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/strong>M\u0259qb\u0259r\u0259 15 iyul 1314-c\u00fc ild\u0259 in\u015fa edilmi\u015fdir. Bu, m\u0259qb\u0259r\u0259nin giri\u015f qap\u0131s\u0131n\u0131n \u00fcz\u0259rind\u0259 yerl\u0259\u015fdirilmi\u015f yaz\u0131 il\u0259 t\u0259sdiql\u0259nir:
\n\u201cBu, Uca Allah\u0131n r\u0259hm\u0259tin\u0259 ehtiyac\u0131 olan, Musa hac\u0131n\u0131n o\u011flu, r\u0259hm\u0259tlik Qutlunun imar\u0259tidir. <\/em>On d\u00f6rd (v\u0259) yeddi y\u00fcz ilin R\u0259bi \u0259l-\u0259hir (ay\u0131n\u0131n) \u0259vv\u0259lind\u0259 (bazar ert\u0259si 15. VII. 1314-c\u00fc il b.e.) Usta (ustad) \u015eahb\u0259nz\u0259rin i\u015fi (\u0259m\u0259li)<\/em>\u201d.
\n
[M. Useynov. L. Bretanitskiy. A. Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il., s\u0259h. 155]<\/span><\/a><\/p>\n

D\u0259fn olunan\u0131n v\u0259 b\u0259nnan\u0131n adlar\u0131 dig\u0259r m\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259 m\u00fcxt\u0259lif c\u00fcr g\u00f6st\u0259rilir. 2014-c\u00fc il, \u201cQaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\u201d kitab\u0131nda m\u0259qb\u0259r\u0259d\u0259 d\u0259fn olunan\u0131n ad\u0131 \u201cMusan\u0131n o\u011flu Qutlu Xvace\u201d kimi, \u201cAz\u0259rbaycan. (Tarixi v\u0259 g\u00f6rm\u0259li yerl\u0259r\u201d) 1960-c\u0131 il – \u201cQatava Hac\u0131 Musa o\u011flu\u201d kimi qeyd edilir. 2014-c\u00fc il, \u201cQaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\u201d kitab\u0131nda m\u0259qb\u0259r\u0259ni in\u015fa ed\u0259nin ad\u0131 \u201c\u015eahb\u0259g\u00f6z\u0259r\u201d, 1976-c\u0131 il, \u201cIV-XVIII \u0259srl\u0259r Az\u0259rbaycan inc\u0259s\u0259n\u0259ti\u201dnd\u0259 is\u0259 m\u0259qb\u0259r\u0259nin ad\u0131 \u201c\u015eah\u0259nzi\u201d kimi qeyd edilir.
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il., s\u0259h. 153-154]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan. (Tarixi v\u0259 g\u00f6rm\u0259li yerl\u0259ri). 1960-c\u0131 il., s\u0259h. 134]<\/a><\/span>
\n
[L. S. Bretanitskiy. B.V. Veymarn. IV-XVIII \u0259srl\u0259r Az\u0259rbaycan inc\u0259s\u0259n\u0259ti. 1976-c\u0131 il., s\u0259h. 69]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

M\u0259qb\u0259r\u0259nin oniki\u00fczl\u00fc korpusu \u00fc\u00e7pill\u0259li h\u00fcnd\u00fcr olmayan k\u00fcrs\u00fcl\u00fcy\u00fcn \u00fcst\u00fcnd\u0259 yerl\u0259\u015fir. Onun divarlar\u0131, m\u0259rm\u0259r\u0259 b\u0259nz\u0259y\u0259n b\u00f6y\u00fck \u0259h\u0259ng da\u015flar\u0131ndan h\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. M\u0259qb\u0259r\u0259nin g\u00fcnb\u0259zi piramida \u015f\u0259killi \u00e7ad\u0131rdan ibar\u0259tdir. G\u00fcnb\u0259zin yuxar\u0131 hiss\u0259si boyunca, betondan olan doldurman\u0131n \u00fcz\u0259rin\u0259, forma v\u0259 \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fc il\u0259 kir\u0259mitl\u0259r\u0259 b\u0259nz\u0259y\u0259n da\u015fdan olan daml\u0131q plit\u0259l\u0259r d\u00fcz\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. M\u0259qb\u0259r\u0259nin korpusunun \u00fczl\u0259rind\u0259 yuxar\u0131lar\u0131 stalaktitl\u0259rl\u0259 doldurulmu\u015f uzad\u0131lm\u0131\u015f proporsiyalar\u0131n oyuqlar\u0131 v\u0259 ya dekorativ tax\u00e7alar yerl\u0259\u015fdirilmi\u015fdir. Tax\u00e7alar\u0131n v\u0259 oyuqlar\u0131n bir hiss\u0259sinin \u00fcz\u0259rind\u0259 m\u00fcxt\u0259lif heyvanlar\u0131n – xall\u0131 maral\u0131 par\u00e7alayan y\u0131rt\u0131c\u0131n\u0131n, qanadl\u0131 qrifonun, \u00f6k\u00fcz\u00fcn, b\u0259birin, qa\u00e7an marallar\u0131n v\u0259 c\u00fcy\u00fcrl\u0259rin t\u0259svirl\u0259ri var.<\/p>\n

Memarl\u0131q formalar\u0131na v\u0259 heyvanlar\u0131n t\u0259svirl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259 memarlar s\u0259rdab\u0259ni Sasanil\u0259r d\u00f6vr\u00fcn\u00fcn abid\u0259l\u0259ri (224-651-ci ill\u0259r) il\u0259 \u0259laq\u0259l\u0259ndirirdil\u0259r. Sovet tarix\u00e7isi, \u015f\u0259rq\u015f\u00fcnas\u0131 A. Y. Yakubovskinin fikrinc\u0259, ornamentl\u0259rin motivl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259 abid\u0259, Qafqaz ustalar\u0131 t\u0259r\u0259find\u0259n yarad\u0131lm\u0131\u015f, rus Vladimir-Suzdal abid\u0259l\u0259ri il\u0259 (XII-XIII \u0259srl\u0259r) (Vladimir vilay\u0259ti, Rusiya) eynidir.
\n
[L. S. Bretanitskiy. B.V. Veymarn. IV-XVIII \u0259srl\u0259r Az\u0259rbaycan inc\u0259s\u0259n\u0259ti. 1976-c\u0131 il, s\u0259h. 67;69; 71]<\/a><\/span>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il., s\u0259h. 91]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan. (Tarixi v\u0259 g\u00f6rm\u0259li yerl\u0259ri). 1960-c\u0131 il., s\u0259h. 134]<\/a><\/span>
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il., s\u0259h. 153]<\/span><\/a><\/p>\n

M\u0259qb\u0259r\u0259 ikim\u0259rt\u0259b\u0259li qurulu\u015fa malikdir. 1976-c\u0131 il, “IV-XVIII \u0259srl\u0259r Az\u0259rbaycan inc\u0259s\u0259n\u0259ti” kitab\u0131nda bu bar\u0259d\u0259 a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar g\u00f6st\u0259rilir:
\n\u201cM\u0259qb\u0259r\u0259nin daxili sah\u0259si ad\u0259t\u0259n s\u0259rdab\u0259 bax\u0131m\u0131ndan xa\u00e7 formal\u0131lardan v\u0259 yuxar\u0131 kameradan ibar\u0259tdir. Nadir \u0259z\u0259m\u0259tli kameran\u0131n \u00e7oxyaruslu stalaktit ta\u011ftavan\u0131na xa\u00e7\u0131n budaqlar\u0131n\u0131n formaca o q\u0259d\u0259r d\u0259 az olmayan m\u00fcr\u0259kk\u0259b stalaktit kompozisiyalar\u0131 birl\u0259\u015fir. \u015eimal ucunda giri\u015f, c\u0259nub ucunda is\u0259 \u00e7ana\u011fa b\u0259nz\u0259r \u00e7oxp\u0259rli konxa il\u0259 inc\u0259 i\u015fl\u0259nmi\u015f mehrab yerl\u0259\u015fdirilmi\u015fdir. Mehrab ki\u00e7ik, z\u0259rif nax\u0131\u015flarla b\u0259z\u0259dilmi\u015f xon\u00e7alar z\u0259ncirini ha\u015fiy\u0259l\u0259ndirir\u201d.
\n<\/em>
[L. S. Bretanitskiy. B.V. Veymarn. IV-XVIII \u0259srl\u0259r Az\u0259rbaycan inc\u0259s\u0259n\u0259ti. 1976-c\u0131 il., s\u0259h.69]<\/a><\/span>
\n
[M. Useynov. L. Bretanitskiy. A. Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il., s\u0259h. 153]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

Abid\u0259nin giri\u015f qap\u0131s\u0131n\u0131n yeri d\u0259, Az\u0259rbaycan\u0131n La\u00e7\u0131n rayonundak\u0131 M\u0259lik \u018fjd\u0259r m\u0259qb\u0259r\u0259sinin giri\u015fl\u0259rinin b\u0259z\u0259yini xat\u0131rladan b\u00f6y\u00fck, inc\u0259 \u015f\u0259kild\u0259 t\u0259rtib edilmi\u015f 22 xon\u00e7adan ibar\u0259t c\u0259rg\u0259ni ha\u015fiy\u0259l\u0259yir. C\u0259nub divar\u0131nda mehrab v\u0259 m\u0259qb\u0259r\u0259nin giri\u015f qap\u0131s\u0131n\u0131n \u00fcz\u0259rind\u0259ki \u0259r\u0259bdilli yaz\u0131n\u0131n m\u0259zmunu s\u0259rdab\u0259d\u0259 m\u00fcs\u0259lman\u0131n d\u0259fn olundu\u011funu t\u0259sdiq edirl\u0259r.
\n
[L. S. Bretanitskiy. B.V. Veymarn. IV-XVIII \u0259srl\u0259r Az\u0259rbaycan inc\u0259s\u0259n\u0259ti. 1976-c\u0131 il., s\u0259h.69]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan sovet ensiklopediyas\u0131. X cild. s\u0259h. 63]<\/a><\/span>
\n
[12 cildd\u0259 memarl\u0131\u011f\u0131n \u00fcmumi tarixi. Aral\u0131q d\u0259nizi, Afrika v\u0259 Asiya \u00f6lk\u0259l\u0259rinin memarl\u0131\u011f\u0131., V-XIX \u0259srl\u0259r. Cild 8., s\u0259h. 393]<\/a><\/span>
\n
[M. Useynov. L. Bretanitskiy. A. Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il., s\u0259h. 153]<\/span><\/a><\/p>\n

A\u011fdam rayonunun erm\u0259ni silahl\u0131 birl\u0259\u015fm\u0259l\u0259ri t\u0259r\u0259find\u0259n i\u015f\u011fal edilm\u0259si il\u0259 1993-c\u00fc ild\u0259 m\u0259qb\u0259r\u0259 vandalizm\u0259 m\u0259ruz qalm\u0131\u015fd\u0131r.<\/p>\n

\"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Qutlu Musa v\u0259 ya Xa\u00e7\u0131nd\u0259rb\u0259tli t\u00fcrb\u0259si A\u011fdam \u015f\u0259h\u0259rind\u0259n 23 km m\u0259saf\u0259d\u0259, A\u011fdam rayonunun Xa\u00e7\u0131nd\u0259rb\u0259tli k\u0259ndi yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda yerl\u0259\u015fir. Yerli sakinl\u0259r aras\u0131nda abid\u0259 \u201cSar\u0131 Musa\u201d m\u0259qb\u0259r\u0259si kimi tan\u0131n\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9951"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=9951"}],"version-history":[{"count":8,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9951\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":10885,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/9951\/revisions\/10885"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=9951"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=9951"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=9951"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}