{"id":4524,"date":"2020-11-04T08:29:53","date_gmt":"2020-11-04T04:29:53","guid":{"rendered":"http:\/\/qarabag.com\/?p=4524"},"modified":"2020-11-05T17:37:58","modified_gmt":"2020-11-05T13:37:58","slug":"erm%c9%99nistan-prezidenti-aciq-s%c9%99kild%c9%99-tarixi-zorlayir-yalniz-faktlar","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/erm%c9%99nistan-prezidenti-aciq-s%c9%99kild%c9%99-tarixi-zorlayir-yalniz-faktlar\/","title":{"rendered":"Erm\u0259nistan Prezidenti a\u00e7\u0131q \u015f\u0259kild\u0259 tarixi zorlay\u0131r: yaln\u0131z faktlar"},"content":{"rendered":"

Noyabr\u0131n 3-d\u0259 prezident Sarkisyan Erm\u0259nistan\u0131n Qaraba\u011f m\u00fcnaqi\u015f\u0259si bar\u0259d\u0259 mifl\u0259ri nec\u0259 yaratd\u0131\u011f\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131q-a\u015fkar n\u00fcmayi\u015f etdirdi. Bu, d\u00fcnya birliyinin “q\u0131sa m\u00fcdd\u0259tli yadda\u015f\u0131”na arxalanaraq h\u0259yata ke\u00e7irilir. S\u0259n\u0259dl\u0259r g\u00f6st\u0259rir ki, Sarkisyan\u0131n Qaraba\u011f tarixi il\u0259 ba\u011fl\u0131 s\u0259sl\u0259ndirdiyi 14 c\u00fcml\u0259d\u0259n 9-u a\u011f yalandan ibar\u0259tdir.<\/strong><\/span><\/p>\n

Noyabr\u0131n 3-d\u0259 ax\u015fam Erm\u0259nistan prezidenti Armen Sarkisyan Rusiyan\u0131n RBK x\u0259b\u0259r sayt\u0131n\u0131n telekanal\u0131na m\u00fcsahib\u0259 verib<\/a>. O, m\u00fcsahib\u0259y\u0259 Qaraba\u011f m\u00fcnaqi\u015f\u0259sinin k\u00f6kl\u0259rinin sovet tarixinin d\u0259rinlikl\u0259rin\u0259 gedib \u00e7\u0131xmas\u0131ndan ba\u015flay\u0131b. Sarkisyan bildirib:<\/span><\/p>\n

“M\u00fcasir problem 1920-ci ild\u0259 yarad\u0131l\u0131b. Sovet \u0130ttifaq\u0131n\u0131n o vaxtk\u0131 r\u0259hb\u0259rliyinin q\u0259rar\u0131 il\u0259 Qaraba\u011f Az\u0259rbaycan Sovet Sosialist Respublikas\u0131n\u0131n t\u0259rkibin\u0259 verildi<\/span>. O vaxt bu add\u0131m\u0131 atmadan da problemi h\u0259ll etm\u0259k m\u00fcmk\u00fcn idi. Bundan sonra Qaraba\u011fda erm\u0259nil\u0259rl\u0259 az\u0259rbaycanl\u0131lar\u0131n dinc \u015f\u0259kild\u0259 birg\u0259 ya\u015famas\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcn laz\u0131mi \u015f\u0259rait yaratma\u011fa Az\u0259rbaycan\u0131n 70 il, 70 ild\u0259n d\u0259 \u00e7ox vaxt\u0131 var idi. 1920-ci ild\u0259 Qaraba\u011fda t\u0259xmin\u0259n 350 min insan ya\u015fay\u0131rd\u0131, onlar\u0131n 90-95 faizi erm\u0259nil\u0259r idi. 1990-c\u0131 ild\u0259 is\u0259 orada c\u0259mi 150 min adam ya\u015fay\u0131rd\u0131. \u0130nsanlar oran\u0131 t\u0259rk etmi\u015fdi. Bu t\u0259biidir, \u00e7\u00fcnki orada he\u00e7 bir \u015f\u0259rait yox idi. Erm\u0259ni m\u0259kt\u0259bl\u0259ri f\u0259aliyy\u0259t g\u00f6st\u0259rmirdi<\/span>. G\u0259ncl\u0259rin i\u015fl\u0259m\u0259k, \u00f6z h\u0259yatlar\u0131n\u0131 qurmaq, normal ail\u0259 qurmaq imkan\u0131 yox idi. Ona g\u00f6r\u0259 d\u0259 insanlar buradan \u00e7\u0131x\u0131b gedirdil\u0259r. Sovet \u0130ttifaq\u0131 da\u011f\u0131ld\u0131qdan sonra Bak\u0131n\u0131n m\u0259qs\u0259dl\u0259rini tamamil\u0259 a\u00e7\u0131q \u015f\u0259kild\u0259 bildir\u0259n hadis\u0259l\u0259r ba\u015fland\u0131. Erm\u0259nil\u0259rin k\u00fctl\u0259vi etnik t\u0259mizl\u0259nm\u0259si apar\u0131l\u0131rd\u0131. Bu hadis\u0259l\u0259r 1980-ci ill\u0259rin sonlar\u0131nda Sumqay\u0131tda, Bak\u0131 v\u0259 Mara\u011fada ba\u015f verib. M\u0259n qa\u00e7q\u0131nlardan dan\u0131\u015f\u0131ram \u2013 bir milyondan art\u0131q erm\u0259ni Az\u0259rbaycan\u0131, b\u00fct\u00fcn bu \u015f\u0259h\u0259rl\u0259ri t\u0259rk etmi\u015fdi…<\/span>“.<\/em><\/span><\/p>\n

\nhttps:\/\/qarabag.com\/wp-content\/uploads\/2020\/11\/SargysyanAZ-subs-1.mp4<\/a><\/video><\/div>\n

\u00a0<\/span><\/p>\n

Qarabag.com<\/u><\/a> Erm\u0259nistan prezidentinin b\u0259yanat\u0131n\u0131 real faktlara uy\u011funlu\u011funa g\u00f6r\u0259 ekspertizadan ke\u00e7irib. A\u015fa\u011f\u0131da o d\u00f6vr\u00fcn s\u0259n\u0259dl\u0259ri il\u0259 \u0259laq\u0259li onun nitqinin tarixi hiss\u0259sinin \u0259sas fraqmentl\u0259ri verilmi\u015fdir. <\/span><\/p>\n

M\u00fcasir problem 1920-ci ild\u0259 yarad\u0131l\u0131b. Sovet \u0130ttifaq\u0131n\u0131n o <\/span>vaxtk\u0131<\/span> r\u0259hb\u0259rliyinin q\u0259rar\u0131 il\u0259 Qaraba\u011f Az\u0259rbaycan Sovet Sosialist Respublikas\u0131n\u0131n t\u0259rkibin\u0259 verildi<\/span><\/span>“.<\/strong><\/span><\/p>\n

    \n
  1. Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011fa dair q\u0259rar 1920-ci ild\u0259 deyil, Rusiya Kommunist Partiyas\u0131 M\u0259rk\u0259zi Komit\u0259sinin Qafqaz b\u00fcrosunun Plenumunun 5 iyul 1921-ci ild\u0259<\/span> ke\u00e7irilmi\u015f<\/span> s\u0259sverm\u0259<\/span>sinin<\/span> yekunlar\u0131na \u0259sas\u0259n q\u0259bul edilmi\u015fdir.<\/span>\n

    <\/span><\/li>\n

  2. 5 iyul 1921-ci ild\u0259 q\u0259bul edilmi\u015f q\u0259rar, Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f\u0131 Az\u0259rbaycan Sovet Sosialist Respublikas\u0131n<\/span>a<\/span> “verm\u0259<\/span>yi<\/span>” deyil, “<\/span>Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f\u0131<\/span> <\/span>Az\u0259rbaycan SSR h\u00fcdudlar\u0131 daxilind\u0259<\/span> <\/span>saxlama<\/span>\u011f\u0131 <\/span><\/strong>n\u0259z\u0259rd\u0259 tuturdu<\/span><\/em>“<\/span><\/span><\/span> [RKP (b)<\/u> M\u0259rk\u0259zi Komit\u0259sinin Qafqaz B\u00fcrosu Plenumunun iclas\u0131n\u0131n protokolundan \/ \/ Az\u0259rbaycan SSR Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar Vilay\u0259tinin yaranma tarixi haqq\u0131nda (s\u0259n\u0259dl\u0259r v\u0259 materiallar). Bak\u0131, 1989. S\u0259h. 92<\/a>].\n

    <\/span><\/span><\/li>\n

  3. Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f\u0131n taleyi (o vaxt de-yure h\u0259l\u0259 m\u00f6vcud olmayan) Sovet \u0130ttifaq\u0131n\u0131n ali r\u0259hb\u0259rliyinin q\u0259rar\u0131 il\u0259 deyil, Qafqaz B\u00fcrosu \u00fczvl\u0259rinin real s\u0259sverm\u0259si yolu il\u0259 m\u00fc\u0259yy\u0259n edilirdi. Bunu h\u0259min b\u00fcro \u00fczvl\u0259rinin bir g\u00fcn \u0259vv\u0259lki s\u0259sverm\u0259 n\u0259tic\u0259l\u0259ri d\u0259 t\u0259sdiql\u0259yir. <\/span>H\u0259min g\u00fcn<\/span> iclas i\u015ftirak\u00e7\u0131lar\u0131n\u0131n h\u0259r biri \u00f6z fikrini m\u00fcdafi\u0259 etdiyin\u0259 g\u00f6r\u0259 raz\u0131l\u0131\u011fa g\u0259l\u0259 <\/span>bilm\u0259<\/span>mi\u015f<\/span>dil\u0259r<\/span>. Ona g\u00f6r\u0259 d\u0259 iyulun 5-d\u0259 Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011fa dair daha bir s\u0259sverm\u0259 ke\u00e7irm\u0259k <\/span>bar\u0259d\u0259 <\/span>q\u0259<\/span>rar<\/span>a g\u0259ldil\u0259r. <\/span>\u018fg\u0259r q\u0259rar \u0259vv\u0259lc\u0259d\u0259n y\u00fcks\u0259k s\u0259viyy\u0259d\u0259 q\u0259bul edils\u0259ydi, onu h\u0259l\u0259 iyulun 4-d\u0259 ke\u00e7iril\u0259n iclasda t\u0259sdiql\u0259y\u0259rdil\u0259r<\/span>. <\/span>\n

    <\/span><\/span><\/li>\n

  4. \u0130yulun 5-d\u0259 ke\u00e7iril\u0259n s\u0259sverm\u0259d\u0259 Qafqaz b\u00fcrosunun 7 \u00fczv\u00fc – \u00fc\u00e7 g\u00fcrc\u00fc, iki rus, bir az\u0259rbaycanl\u0131 v\u0259 bir erm\u0259ni i\u015ftirak edirdi. <\/span>Erm\u0259ni, Amayak Nazaretyan iyulun 4-d\u0259 ke\u00e7iril\u0259n iclasda <\/span>Qaraba\u011f\u0131 Az\u0259rbaycan\u0131n h\u00fcdudlar\u0131 daxilind\u0259 saxlama\u011f\u0131n lehin\u0259” <\/em><\/span>s\u0259<\/span><\/em>s vermi\u015fdi<\/em>“<\/span>.<\/span><\/span><\/span> [RKP(b) MK-n\u0131n Qafb\u00fcro Plenumunun ax\u015fam iclas\u0131n\u0131n protokolundan<\/a>\/\/ Tarix\u0259…, s\u0259h. 90-91].\u00a0\n

    <\/span><\/span><\/li>\n

  5. Haz\u0131rda ad\u0131 Yere<\/span>van <\/span>k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259rind\u0259n<\/span> birin<\/span>\u0259 verilmi\u015f<\/span> erm\u0259ni sovet xadimi Anastas Mikoyan h\u0259l\u0259 1919-cu ilin may\u0131nda Sovet Rusiyas\u0131n\u0131n r\u0259hb\u0259ri Lenin\u0259 yaz\u0131rd\u0131: “<\/span>Erm\u0259ni h\u00f6kum\u0259tinin agenti olan da\u015fnaklar Qaraba\u011f\u0131n Erm\u0259nistana birl\u0259\u015fdirilm\u0259sini ist\u0259yirl\u0259<\/span>r.<\/span> <\/span>L<\/span>akin bu, Qaraba\u011f \u0259halisi \u00fc\u00e7\u00fcn Bak\u0131dak\u0131 h\u0259yat m\u0259nb\u0259yind\u0259n m\u0259hrum olmaq v\u0259 he\u00e7 vaxt he\u00e7 bir <\/span>ba\u011fl\u0131l\u0131qlar\u0131<\/span> <\/span>olmad\u0131qlar\u0131<\/span> \u0130r\u0259van il\u0259 \u0259laq\u0259<\/span>l\u0259nm\u0259k<\/span> dem\u0259kdir. <\/span>Erm\u0259ni k\u0259ndlil\u0259ri be\u015finci qurultayda Sovet Az\u0259rbaycan\u0131n<\/span>\u0131 tan\u0131maq v\u0259 ona<\/span> qo\u015fulmaq<\/span> bar\u0259d\u0259<\/span> <\/span>q\u0259rar<\/span> q\u0259bul el\u0259dil\u0259r<\/span><\/span><\/em>“<\/span> [RKP(b) MK-n\u0131n \u00fczv\u00fc A. \u0130. Mikoyan\u0131n RKP(b) MK-ya v\u0259 Sovnarkomun s\u0259dri V. \u0130. Lenin\u0259 m\u0259ruz\u0259sind\u0259n<\/a> \/\/ Tarix\u0259…, s\u0259h.16].\u00a0\n

    <\/span><\/span><\/li>\n

  6. Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f <\/span>Az\u0259rbaycana <\/span>“verilm\u0259yib”, Az\u0259rbaycan\u0131n t\u0259rkibind\u0259 <\/span>qal\u0131b<\/span><\/strong>.<\/span> <\/span>\u00c7<\/span>\u00fcnki <\/span>ona q\u0259d\u0259r, <\/span>1918-1920-ci ill\u0259rd\u0259 Az\u0259rbaycan Xalq C\u00fcmhuriyy\u0259tinin <\/span>t\u0259rkibind\u0259<\/span>, daha \u0259vv\u0259l<\/span> is\u0259<\/span> t\u00fcrkl\u0259rin idar\u0259 etdiyi <\/span>v\u0259 t\u0259xmin\u0259n<\/span> 80% t\u00fcrk \u0259halisind\u0259n ibar\u0259t <\/span>olan<\/span><\/a> <\/span>Qaraba\u011f xanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u0259razisi<\/span>nd\u0259<\/span> ol<\/span>ub<\/span>.<\/span>\n

    <\/span><\/li>\n

  7. Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011fla qon\u015fu olan Z\u0259ng\u0259zur haqq\u0131nda is\u0259 30 noyabr 1920-ci ild\u0259 <\/span>bu b\u00f6lg\u0259nin “<\/span>Erm\u0259<\/span>nistana verilm\u0259si bar\u0259d\u0259<\/span><\/em>” <\/span>q\u0259rar q\u0259bul edilib<\/span>. <\/span><\/span><\/span>[Siyasi B\u00fcronun v\u0259 AKP M\u0259rk\u0259zi Komit\u0259sinin birg\u0259 iclas\u0131n\u0131n protokolundan<\/a> \/\/Tarix\u0259…, s\u0259h. 63-64]<\/span>. Ancaq Z\u0259ng\u0259zur<\/span> <\/span>\u0259vv\u0259l <\/span>Qaraba\u011f xanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n <\/span>t\u0259rkibind\u0259 idi<\/span> v\u0259<\/span> 1914-c\u00fc ild\u0259ki siyah\u0131yaalmaya g\u00f6r\u0259, orada 56.2% m\u00fcs\u0259lmanlar, 42.8% erm\u0259nil\u0259r ya\u015fay\u0131rd\u0131 <\/span> [1915-ci il \u00fc\u00e7\u00fcn Qafqaz t\u0259qvimi. Tiflis, 1914. Statistika \u015f\u00f6b\u0259si, s\u0259h. 230-233<\/a>]<\/span>.\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0<\/span><\/li>\n<\/ol>\n

    1920-ci ild\u0259 Qaraba\u011fda 350 min <\/span>n\u0259f\u0259r<\/span> ya\u015fay\u0131rd\u0131”.<\/span><\/strong><\/span><\/p>\n

      \n
    1. 1914-c\u00fc ild\u0259n 1921-ci il\u0259d\u0259k Qaraba\u011f sakinl\u0259rinin hesablamalar\u0131 apar\u0131lmay\u0131b. <\/span><\/li>\n
    2. 1921-ci ild\u0259 Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f <\/span>Muxtar vilay\u0259ti \u0259halisinin k\u0259nd t\u0259s\u0259rr\u00fcfat\u0131 m\u0259qs\u0259dli siyah\u0131yaal\u0131nmas\u0131 apar\u0131l\u0131b<\/span>. M\u00fc\u0259yy\u0259n edilib ki, \u0259halinin say\u0131 135.591 n\u0259f\u0259r t\u0259\u015fkil edir<\/span><\/span> [A. Ko\u00e7aryan, s\u0259h. 8<\/u>]<\/span><\/a>. Bel\u0259likl\u0259, prezident <\/span>Sarkisyan Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f sakinl\u0259rinin o vaxtk\u0131 say\u0131n\u0131 60%-d\u0259n \u00e7ox art\u0131rm\u0131\u015fd\u0131r<\/span>.<\/span><\/span><\/li>\n<\/ol>\n

      90-95 faizi erm\u0259nil\u0259<\/span>r idi<\/span>“<\/strong><\/span><\/p>\n

        \n
      1. H\u0259qiq\u0259t\u0259n d\u0259, 1921-ci ild\u0259ki siyah\u0131yaalmaya \u0259sas\u0259<\/span>n, Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f<\/span> Muxtar Vilay\u0259ti<\/span>nin<\/span> <\/span>\u0259halisinin<\/span> 94.4% erm\u0259nil\u0259r idi <\/span> [A. Ko\u00e7aryan, s\u0259h. 8<\/u>]<\/span><\/a>. Lakin bu, h\u0259qiq\u0259tin yaln\u0131z bir hiss\u0259sidir.\n

        <\/span><\/li>\n

      2. Sarkisyan bo\u015f yer\u0259 1920-ci il\u0259 olan m\u0259lumat\u0131 \u0259sas g\u00f6t\u00fcrm\u00fcr v\u0259 daha \u0259vv\u0259l orada <\/span>olan v\u0259ziyy\u0259ti unudur<\/span>. H\u0259min tarixd\u0259n 100 il \u0259vv\u0259l <\/span>erm\u0259nil\u0259r Qaraba\u011f \u0259halisinin maksimum 21%-<\/span>ni<\/span> t\u0259\u015fkil edirdil\u0259r<\/span><\/a>. 1828-1830-cu ill\u0259rd\u0259 Rusiya hakimiyy\u0259ti <\/span>\u0130ran<\/span> <\/span>v\u0259 T\u00fcrkiy\u0259<\/span> <\/span>erm\u0259nil\u0259rin<\/span>in<\/span> k\u00fctl\u0259vi \u015f\u0259kild\u0259<\/span><\/a>. C\u0259<\/span>nubi Qafqaz<\/span>a <\/span>k\u00f6\u00e7\u00fcr\u00fclm\u0259sini<\/span> h\u0259yata ke\u00e7ir<\/span>di<\/span>. Onlar\u0131n \u0259sas m\u0259skunla\u015f<\/span>d\u0131\u011f\u0131<\/span> yerl\u0259<\/span>r<\/span>d\u0259n biri Qaraba\u011f oldu. Lakin buna baxmayaraq, h\u0259l\u0259 1914-c\u00fc ild\u0259<\/span> onlar Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f<\/span> Muxtar Vilay\u0259tinin yarad\u0131lmas\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcn \u0259sas \u0259razi olmu\u015f<\/span><\/span>\u00a0[<\/span><\/u>1915-ci il Qafqaz t\u0259qvimi. Tiflis, 1914. Statistika \u015f\u00f6b\u0259si, s\u0259h. 230-233<\/span><\/a>]<\/span><\/u>, \u015eu\u015fa q\u0259zas\u0131nda \u0259halinin yaln\u0131z yar\u0131s\u0131n\u0131 t\u0259\u015fkil edirdil\u0259r<\/span>. <\/span>1914-c\u00fc v\u0259 1921-ci ill\u0259r aras\u0131ndak\u0131 zaman k\u0259siyind\u0259 m\u00fcs\u0259lmanlar\u0131n <\/span>erm\u0259nil\u0259r\u0259 olan nisb\u0259ti<\/span> 43%-d\u0259n 5.6%-\u0259 q\u0259d\u0259r azald\u0131. Bu, <\/span>1918-1920-ci ill\u0259rd\u0259 erm\u0259ni <\/span>Da\u015fnaks<\/span>\u00fc<\/span>tyun<\/span> partiyas\u0131n\u0131n silahl\u0131 birl\u0259\u015fm\u0259l\u0259ri t\u0259r\u0259find\u0259n <\/span><\/a>Qaraba\u011fdan m\u00fcs\u0259lmanlar\u0131n k\u00fctl\u0259vi s\u00fcrg\u00fcn\u00fc n\u0259tic\u0259sind\u0259 ba\u015f verdi<\/span><\/span>. <\/span>\u00a0\u00a0<\/span><\/li>\n<\/ol>\n

        “1990-c\u0131 ild\u0259 orada c\u0259mi 150 min adam ya\u015fay\u0131rd\u0131”<\/strong><\/span><\/p>\n

        1989-cu ild\u0259 ke\u00e7irilmi\u015f \u00dcmumittifaq siyah\u0131yaalmas\u0131na g\u00f6r\u0259, o zaman Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar Vilay\u0259tind\u0259 188.000 insan ya\u015fay\u0131rd\u0131. [1988-ci ild\u0259 Az\u0259rbaycan SSR xalq t\u0259s\u0259rr\u00fcfat\u0131. Bak\u0131, 1990. S\u0259h.375<\/a>]<\/span>.<\/span><\/p>\n

        “Erm\u0259ni m\u0259kt\u0259bl\u0259ri i\u015fl\u0259mirdi”<\/strong><\/span><\/p>\n

          \n
        1. 31 iyul 1923-c\u00fc ild\u0259 Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar vilay\u0259tinin r\u0259smi dili erm\u0259ni dili elan edildi [Sovetl\u0259r AM\u0130K-nin “ASSR-d\u0259 d\u00f6vl\u0259t m\u00fc\u0259ssis\u0259l\u0259rinin millil\u0259\u015fdirilm\u0259si haqq\u0131nda” dekreti\/\/Tarix\u0259\u2026, s\u0259h.162-163<\/a>]<\/span>. M<\/span>uxtariyy\u0259tin idar\u0259 edilm\u0259si prinsipl\u0259rini t\u0259nziml\u0259y\u0259n <\/span>26 noyabr 1924-c\u00fc il tarixli <\/span>normativ s\u0259n\u0259dd\u0259 “<\/span>Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar Vilay\u0259<\/span>tind\u0259<\/span> b\u00fct\u00fcn karg\u00fczarl\u0131q, m\u0259hk\u0259m\u0259<\/span> v\u0259 <\/span>m\u0259kt\u0259bl\u0259<\/span>r<\/span>d\u0259 <\/span>t\u0259<\/span>dris<\/span> ana dilind\u0259 apar\u0131l\u0131r<\/span><\/span><\/em>” dey\u0259 qeyd edilib<\/span>\u00a0[Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar Vilay\u0259ti haqq\u0131nda \u0259sasnam\u0259<\/a> \/\/Tarix\u0259…, s\u0259h.268]<\/span>. Sovet hakimiyy\u0259ti ill\u0259rind\u0259 erm\u0259ni dilinin statusunun d\u0259yi\u015fm\u0259diyini<\/span> 1981-ci ild\u0259 d\u0259rc edilmi\u015f “Az\u0259rbaycan Sovet Sosialist Respublikas\u0131n\u0131n Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar Vilay\u0259ti haqq\u0131nda <\/span>qanunu”<\/span>ndan<\/span> <\/span>bilinir<\/span>. Bundan bel\u0259 \u00e7\u0131x\u0131r ki, karg\u00fczarl\u0131q dili <\/span>\u0259vv\u0259lki kimi<\/span> “<\/span>muxtar vilay\u0259tin dili<\/span><\/em>” idi<\/span>\u00a0(s\u0259h. 49-50<\/a>)<\/span>.\u00a0\n

          <\/span><\/li>\n

        2. Yaln\u0131z erm\u0259ni dilind\u0259 t\u0259dris olunan \u00fcmumt\u0259hsil m\u0259kt\u0259bl\u0259rinin k\u00fctl\u0259vi a\u00e7\u0131l\u0131\u015f\u0131 sovet hakimiyy\u0259tinin ilk ill\u0259rind\u0259n ba\u015flad\u0131. 1922-ci ild\u0259 b\u00fct\u00fcn Qaraba\u011f miqyas\u0131nda <\/span>erm\u0259ni dilind\u0259 t\u0259dris olunan 231 ibtidai\/orta t\u0259hsil m\u00fc\u0259ssis\u0259si f\u0259aliyy\u0259t g\u00f6st\u0259rirdi<\/span><\/span>\u00a0[31 yanvar 1922-ci il tarixind\u0259 Az\u0259rbaycan maarif m\u00fc\u0259ssis\u0259l\u0259rinin siyah\u0131ya al\u0131nmas\u0131. 1-ci burax\u0131l\u0131\u015f: t\u0259hsil m\u00fc\u0259ssis\u0259l\u0259ri. Bak\u0131, 1922<\/a>]<\/span>. T\u0259dris \u0259d\u0259<\/span>biyyat\u0131<\/span> Erm\u0259nistanda<\/span>n t\u0259min edilirdi, ancaq<\/span> \u00f6d\u0259ni\u015f Az\u0259rbaycan b\u00fcdc\u0259sind\u0259n h\u0259yata ke\u00e7irilirdi <\/span> [Az\u0259rbaycan SSR h\u00f6kum\u0259tinin 1922-1923-c\u00fc il tarixli hesabat\u0131ndan<\/a>\/\/ Tarix\u0259\u2026, s\u0259h.141]<\/span>.\u00a0\n

          <\/span><\/li>\n

        3. 1988-ci ild\u0259 Da\u011fl\u0131q Qaraba\u011f Muxtar Vilay\u0259tind\u0259 b\u00f6y\u00fck \u0259ks\u0259riyy\u0259ti erm\u0259ni dilind\u0259 f\u0259aliyy\u0259t g\u00f6st\u0259r\u0259n 207 m\u0259kt\u0259b<\/span><\/span> <\/span>[Xalq t\u0259s\u0259rr\u00fcfat\u0131\u2026 S\u0259h.386<\/a>]<\/span> var idi. Bundan \u0259lav\u0259, vilay\u0259td\u0259 6 orta t\u0259hsil m\u00fc\u0259ssis\u0259si v\u0259 bir ali m\u0259kt\u0259b f\u0259aliyy\u0259t g\u00f6st\u0259rirdi [Xalq T\u0259s\u0259rr\u00fcfat\u0131 … S\u0259h. 386<\/u><\/a>]<\/span>.<\/span><\/li>\n<\/ol>\n

          M\u0259n qa\u00e7q\u0131nlardan dan\u0131\u015f\u0131ram<\/span> \u2013 <\/span>bir milyondan \u00e7ox erm\u0259ni Az\u0259rbaycan\u0131 t\u0259rk edib”<\/span><\/strong><\/span><\/p>\n

            \n
          1. B<\/span>ir milyondan art\u0131q erm\u0259ni <\/span>1980-ci ill\u0259rin sonlar\u0131nda <\/span>Az\u0259rbaycan\u0131 he\u00e7 c\u00fcr t\u0259rk ed\u0259 bilm\u0259zdi, \u00e7\u00fcnki <\/span>1989-cu il siyah\u0131ya al\u0131nmas\u0131na g\u00f6r\u0259 <\/span>orada <\/span><\/a><\/span>296.148 n\u0259f\u0259ri \u015f\u0259h\u0259rl\u0259rd\u0259 olmaqla <\/span>390.505 erm\u0259ni ya\u015fay\u0131rd\u0131<\/span><\/a>.<\/span>\n

            <\/span><\/li>\n

          2. BMT T\u0259hl\u00fck\u0259sizlik \u015euras\u0131n\u0131n 822 sayl\u0131 q\u0259tnam\u0259sind\u0259<\/u><\/a> (30.04.1993) “<\/span>yerli erm\u0259ni q\u00fcvv\u0259l\u0259rinin K\u0259lb\u0259c\u0259r rayonuna soxulmas\u0131<\/span><\/em>“<\/span> il\u0259 ba\u011fl\u0131 narahatl\u0131q<\/span> v\u0259 “<\/span>\u00e7oxlu sayda m\u00fclki \u015f\u0259xsl\u0259rin…, x\u00fcsusil\u0259 K\u0259lb\u0259c\u0259r rayonunda yerd\u0259yi\u015fm\u0259si<\/span><\/em>\u201d<\/span> il\u0259 \u0259laq\u0259dar ciddi narahatl\u0131q ifad\u0259 olunurdu<\/span>.<\/span>\n

            <\/span><\/li>\n

          3. BMT T\u0259hl\u00fck\u0259sizlik \u015euras\u0131n\u0131n 853 sayl\u0131 q\u0259tnam\u0259sind\u0259<\/a> (29.07.1993) “<\/span>Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131n\u0131n A\u011fdam rayonunun i\u015f\u011fal\u0131<\/span>” <\/span><\/em>t\u0259la\u015fla<\/span> qeyd edil<\/span>ir<\/span> v\u0259<\/span> “<\/span>Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131nda \u00e7oxlu sayda m\u00fclki \u015f\u0259xsin yerd\u0259yi\u015fm\u0259si il\u0259 \u0259laq\u0259dar<\/span>\u201d<\/span> bir daha ciddi narahatl\u0131q ifad\u0259 edil<\/span>ir<\/span>di<\/span>…<\/span>. Bu q\u0259tnam\u0259d\u0259 <\/span>h\u0259m\u00e7inin <\/span>“<\/span>A\u011fdam rayonunun v\u0259 Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131n\u0131n yax\u0131n<\/span> zaman<\/span>larda i\u015f\u011fal olunmu\u015f b\u00fct\u00fcn dig\u0259r rayonlar\u0131n\u0131n <\/span>i\u015f\u011fal\u0131<\/span><\/em>” <\/em>q\u0131nan\u0131l\u0131r.<\/span>\n

            <\/span><\/li>\n

          4. BMT T\u0259hl\u00fck\u0259sizlik \u015euras\u0131n\u0131n 874 sayl\u0131 q\u0259tnam\u0259sind\u0259 <\/u><\/a>(14.10.1993) n\u00f6vb\u0259ti d\u0259f\u0259 “<\/span>Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131nda \u00e7oxlu sayda m\u00fclki \u015f\u0259xsl\u0259rin yerd\u0259yi\u015fm\u0259si il\u0259 ba\u011fl\u0131 ciddi narahatl\u0131q<\/span><\/em>” ifad\u0259 edilib.<\/span>\n

            <\/span><\/li>\n

          5. BMT T\u0259hl\u00fck\u0259sizlik \u015euras\u0131n\u0131n 884 sayl\u0131 q\u0259tnam\u0259sind\u0259<\/u><\/a> (12.11.1993) “<\/span>Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131n<\/span>\u0131n<\/span><\/em> Z\u0259ngilan rayonunun v\u0259 Horadiz \u015f\u0259h\u0259rinin i\u015f\u011fal\u0131<\/em>” <\/span>t\u0259la\u015fla<\/span> qeyd edilirdi; “<\/span>b\u00f6y\u00fck sayda m\u00fclki \u015f\u0259xsl\u0259rin… Z\u0259ngilan rayonunda, Horadiz \u015f\u0259h\u0259rind\u0259 v\u0259 Az\u0259rbaycan\u0131n c\u0259nub s\u0259rh\u0259dind\u0259 <\/span>\u0259n son <\/span>yerd\u0259yi\u015fm\u0259si il\u0259 ba\u011fl\u0131<\/span><\/em>\u201d<\/span> <\/span>ciddi narahatl\u0131q ifad\u0259 olunurdu<\/span>.<\/span> Bundan ba\u015fqa, h\u0259min s\u0259n\u0259dd\u0259 “<\/span>Z\u0259ngilan rayonunun v\u0259 Horadiz \u015f\u0259h\u0259rinin i\u015f\u011fal\u0131, dinc \u0259haliy\u0259 qar\u015f\u0131 h\u00fccumlar v\u0259 Az\u0259rbaycan Respublikas\u0131n\u0131n \u0259razisinin at\u0259\u015f\u0259 tutulmas\u0131<\/em>” <\/span>q\u0131nan\u0131l\u0131rd\u0131<\/span>.<\/span><\/span>\n

            <\/span><\/li>\n

          6. BMT T\u0259hl\u00fck\u0259sizlik \u015euras\u0131n\u0131n Qaraba\u011f m\u00fcnaqi\u015f\u0259si il\u0259 ba\u011fl\u0131 he\u00e7 bir q\u0259tnam\u0259sind\u0259 <\/span>noyabr\u0131n 3-d\u0259 prezident <\/span>Sarkisyan<\/span> t\u0259r\u0259find\u0259n <\/span>b\u0259yan edilmi\u015f<\/span> “<\/span>erm\u0259nil\u0259rin k\u00fctl\u0259vi etnik t\u0259mizl\u0259nm\u0259si<\/span><\/em>“<\/span> <\/span>v\u0259<\/span> “<\/span>bir milyondan \u00e7ox erm\u0259ni<\/span>nin<\/span> Az\u0259rbaycan\u0131 t\u0259rk <\/span>etm\u0259si<\/span><\/em>” bar\u0259d\u0259 bir d\u0259f\u0259 d\u0259 olsun he\u00e7 bir <\/span>s\u00f6z <\/span><\/span>qeyd edilm\u0259yib<\/span>.<\/span><\/span><\/li>\n<\/ol>\n
            \n
            \u00a0<\/div>\n<\/div>\n
            \"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

            Noyabr\u0131n 3-d\u0259 prezident Sarkisyan Erm\u0259nistan\u0131n Qaraba\u011f m\u00fcnaqi\u015f\u0259si mifl\u0259rini nec\u0259 yaratd\u0131\u011f\u0131n\u0131 inand\u0131r\u0131c\u0131 \u015f\u0259kild\u0259 n\u00fcmayi\u015f etdirdi. Bu d\u00fcnya birliyinin “q\u0131sa yadda\u015f\u0131”na arxalanaraq h\u0259yata ke\u00e7irilir. S\u0259n\u0259dl\u0259r g\u00f6st\u0259rir ki, Sarkisyan\u0131n Qaraba\u011f tarixi il\u0259 ba\u011fl\u0131 s\u0259sl\u0259ndirdiyi 14 c\u00fcml\u0259d\u0259n 9-u yalandan ibar\u0259tdir.\u00a0<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4524"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=4524"}],"version-history":[{"count":9,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4524\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":4757,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4524\/revisions\/4757"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=4524"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=4524"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=4524"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}