{"id":11936,"date":"2023-03-16T15:13:53","date_gmt":"2023-03-16T11:13:53","guid":{"rendered":"https:\/\/qarabag.com\/?p=11936"},"modified":"2023-03-17T09:33:20","modified_gmt":"2023-03-17T05:33:20","slug":"seyxbabiyaqubturbesi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/seyxbabiyaqubturbesi\/","title":{"rendered":"\u015eeyx Bab\u0131 Yaqub t\u00fcrb\u0259si"},"content":{"rendered":"

\"\"<\/strong><\/p>\n

\u015eeyx Bab\u0131 Yaqub t\u00fcrb\u0259si Araz \u00e7ay\u0131n\u0131n yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda, F\u00fczuli rayonunun Bab\u0131 k\u0259ndinin q\u0259biristanl\u0131\u011f\u0131nda yerl\u0259\u015fir.
\n<\/strong>[M. S. Nem\u0259t. Az\u0259rbaycan\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri korpusu. 1. 1991-ci il, s\u0259h. 19;45]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc 1947-ci il s\u0259h.163]<\/a><\/span>
\n
[A. V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Araz boyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il, s\u0259h. 57]<\/a><\/span>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 51]<\/span><\/a><\/p>\n

T\u00fcrb\u0259 1273-1274-c\u00fc ill\u0259rd\u0259 \u015eeyx Bab\u0131 Yaqubun (b\u00f6y\u00fck ehtimalla sufi \u015feyxin) \u015f\u0259r\u0259fin\u0259 in\u015fa edilmi\u015fdir. Bu, t\u00fcrb\u0259nin qap\u0131 giri\u015finin \u00fcst\u00fcnd\u0259 kufi x\u0259tti il\u0259 olan iki s\u0259tirli \u0259r\u0259b yaz\u0131s\u0131 il\u0259 t\u0259sdiql\u0259nir:<\/p>\n

\u201cBu <\/em>m\u00fcq\u0259dd\u0259s m\u0259qb\u0259r\u0259nin zahid, kamil \u015eeyx Bab\u0131 Yaqub ibn \u0130smay\u0131l Qur X\u0259r \u00fc\u00e7\u00fcn tikilm\u0259sin\u0259 alt\u0131 y\u00fcz yetmi\u015f ikinci ild\u0259 \u0259mr olunmu\u015fdur. Yer \u00fcz\u0259rind\u0259 n\u0259 varsa m\u0259hv olacaqd\u0131r\u201d. Hicri 672-ci il = 1273\\74-c\u00fc il).<\/em><\/p>\n

Lakin, bununla bel\u0259 M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar\u0131 qeyd edirdi:<\/p>\n

\u201c\u201c\u018fg\u0259r Yaqubun atas\u0131n\u0131n ad\u0131 \u201c\u0130smay\u0131l Qur X\u0259r\u201d oxunursa, o zaman onu \u0130smailil\u0259r h\u0259r\u0259kat\u0131 il\u0259 d\u0259 \u0259laq\u0259l\u0259ndirm\u0259k olar <\/em>(\u0130smaililik – VIII \u0259srin sonlar\u0131na aid edil\u0259n islam\u0131n \u015fi\u0259 qolundak\u0131 dini h\u0259r\u0259katlar\u0131n m\u0259cmusudur).\u201d\u201d
\n<\/em>
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 131-132]<\/a><\/span>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il, s\u0259h. 42]<\/a><\/span>
\n
[M. S. Nem\u0259t. Az\u0259rbaycan\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri korpusu. 1. 1991-ci il, s\u0259h. 45;46]<\/a><\/span>
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il, s\u0259h. 191]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

XIX \u0259srin ortalar\u0131nda t\u00fcrb\u0259 v\u0259 yuxar\u0131da g\u00f6st\u0259ril\u0259n kufi yaz\u0131s\u0131 rus \u015f\u0259rq\u015f\u00fcnas alimi, Sankt-Peterburq Elml\u0259r Akademiyas\u0131n\u0131n m\u00fcxbir \u00fczv\u00fc Nikolay Xan\u0131kovun diqq\u0259tini c\u0259lb etdi, o qeyd edirdi ki, t\u00fcrb\u0259 Araz\u0131n sol sahilind\u0259 “Babili” k\u0259ndind\u0259 yerl\u0259\u015fir (onun albomunda is\u0259 k\u0259nd “Bab” kimi g\u00f6st\u0259rilir). Lakin, t\u00fcrb\u0259nin \u00fcz\u0259rind\u0259ki yaz\u0131 onun t\u0259r\u0259find\u0259n s\u0259hvl\u0259rl\u0259 v\u0259 bo\u015fluqlarla oxunmu\u015fdu.
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 131]<\/a><\/span>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Araz boyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il, s\u0259h. 57]<\/span><\/a><\/p>\n

Ehtimala g\u00f6r\u0259 t\u00fcrb\u0259 n\u0259h\u0259ng bir dini ibad\u0259t kompleksinin, y\u0259ni \u015eeyx Bab\u0131 Yaqubun sufi xan\u0259gah\u0131n\u0131n bir hiss\u0259si idi (ictimai-siyasi y\u0131\u011f\u0131ncaq, m\u0259kt\u0259b, mehmanxana, karvansaray, x\u0259st\u0259xana, xeyriyy\u0259 m\u0259rk\u0259zi v\u0259 s. kimi funksiyalar\u0131 yerin\u0259 yetirm\u0259kl\u0259, xan\u0259gah o d\u00f6vrd\u0259 b\u00f6y\u00fck ictimai rol oynay\u0131rd\u0131). Kompleksd\u0259n bu g\u00fcn\u0259 q\u0259d\u0259r t\u0259miz yonulmu\u015f qal\u0131n a\u011f da\u015fdan (\u0259h\u0259ngda\u015f\u0131) olan t<\/strong>\u00fc<\/strong>rb<\/strong>\u0259<\/strong> v\u0259 bi\u015fmi\u015f kvadrat k\u0259rpicd\u0259n haz\u0131rlanm\u0131\u015f yar\u0131mda\u011f\u0131lm\u0131\u015f silindrik minar<\/strong>\u0259<\/strong> qorunub saxlan\u0131lm\u0131\u015fd\u0131r. Minar\u0259d\u0259ki divarlar\u0131n v\u0259 be\u015f yan ta\u011fl\u0131 ta\u011ftavan\u0131n qal\u0131qlar\u0131 b\u00f6y\u00fck bir dini ibad\u0259t tikilisin\u0259 – m\u0259scid\u0259 m\u0259xsus idi. T\u00fcrb\u0259 v\u0259 m\u0259scid bir vaxtlar divarla \u0259hat\u0259 olunmu\u015fdu. Bu, yer s\u0259thind\u0259ki bir s\u0131ra yerl\u0259rd\u0259 qalm\u0131\u015f b\u00fcn\u00f6vr\u0259nin qal\u0131qlar\u0131ndan g\u00f6r\u00fcn\u00fcr. Yerli r\u0259vay\u0259t\u0259 g\u00f6r\u0259 divar, \u015e\u0131x-Baba (\u015eeyx Bab\u0131 Yaqub) t\u0259r\u0259find\u0259n idar\u0259 olunan b\u00f6y\u00fck qarnizonlu istehkam\u0131n m\u00f6vcud oldu\u011fu vaxtlarda da\u011f\u0131d\u0131lm\u0131\u015fd\u0131. XIX \u0259srin ortalar\u0131nda m\u0259scid art\u0131q \u00e7ox da\u011f\u0131lm\u0131\u015f v\u0259ziyy\u0259td\u0259 idi. 1963-c\u00fc il “Az\u0259rbaycan memarl\u0131q tarixi” kitab\u0131nda qeyd olunur ki, minar\u0259 Nax\u00e7\u0131van minar\u0259l\u0259ri il\u0259 ox\u015far c\u0259h\u0259tl\u0259r\u0259 malikdir. Az\u0259rbaycanl\u0131 epiqraf\u00e7\u0131 M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tovan\u0131n s\u00f6zl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259, kompleksd\u0259 \u00e7ox g\u00fcman ki, ba\u015fqa yard\u0131m\u00e7\u0131 otaqlar da var idi.<\/p>\n

T\u00fcrb\u0259nin v\u0259 m\u0259scidin minar\u0259sinin t\u0259sviri F. R\u0131kovskinin miniat\u00fcr\u00fcnd\u0259 (XIX \u0259sr) verilir.
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 134]<\/a> <\/span>
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il, s\u0259h. 191]<\/a><\/span>
\n
[M. S. Nem\u0259t. Az\u0259rbaycan\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri korpusu. 1. 1991-ci il, s\u0259h. 19]<\/a><\/span>
\n
[\u041c.Useynov. L.Bretanitskiy, A.Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il, s\u0259h. 156-157]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il, s\u0259h. 163]<\/a><\/span>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Araz boyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan. (Tarixi v\u0259 g\u00f6rm\u0259li yerl\u0259r). 1960-c\u0131 il, s\u0259h. 138]<\/a><\/span>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il, s\u0259h. 41-42]<\/a><\/span>
\n
[M\u0259ruz\u0259l\u0259r. V.A. Kra\u00e7kovskaya. \u015e\u0131x-Babal\u0131 t\u00fcrb\u0259sinin \u00f6yr\u0259nilm\u0259si tarixin\u0259 dair. III cild. \u21168. 1946-c\u0131 il, s\u0259h. 361-363]<\/span><\/a><\/p>\n

T\u00fcrb\u0259 \u00f6z\u00fc il\u0259 planda d\u00fczg\u00fcn s\u0259kkizbucaql\u0131dan ibar\u0259tdir. T\u00fcrb\u0259 az\u0259rbaycanl\u0131 s\u0259n\u0259t\u015f\u00fcnas \u018fbd\u00fclvahab Salamzad\u0259 t\u0259r\u0259find\u0259n “a\u00e7\u0131q-ayd\u0131n g\u00f6r\u00fcn\u0259n q\u00fcll\u0259siz s\u0259kkizgu\u015f\u0259li t\u00fcrb\u0259l\u0259r\u0259” aid edilmi\u015fdir.
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il, s\u0259h. 191]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il, s\u0259h. 163]<\/a><\/span>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Araz boyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il, s\u0259h. 55]<\/span><\/a><\/p>\n

T\u00fcrb\u0259nin \u00fcst\u00fc \u015faquli fiqurlu da\u015fla tamamlanm\u0131\u015f nazik da\u015f plit\u0259l\u0259rd\u0259n olan s\u0259kkizgu\u015f\u0259li bir qatl\u0131 sferik g\u00fcnb\u0259z il\u0259 \u00f6rt\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. G\u00fcnb\u0259zin daxili v\u0259 xarici \u00f6rt\u00fcks\u00fczd\u00fcr v\u0259 bu onun konstruksiyas\u0131n\u0131n y\u00fcng\u00fcll\u00fcy\u00fcn\u00fc t\u0259min edir. O \u00f6z formas\u0131 il\u0259 Bak\u0131dak\u0131 divanxanan\u0131n g\u00fcnb\u0259zini (\u0130\u00e7\u0259ri\u015f\u0259h\u0259rin tarixi rayonunda yerl\u0259\u015f\u0259n \u015eirvan\u015fahlar h\u00f6kmdarlar\u0131n\u0131n saray ansambl\u0131n\u0131n bir hiss\u0259si) xat\u0131rlad\u0131r.
\nT\u00fcrb\u0259nin s\u0259kkizgu\u015f\u0259li h\u0259cmi onun h\u0259r bir gu\u015f\u0259sin\u0259 d\u00f6rd rozetl\u0259rl\u0259rl\u0259 v\u0259 a\u015fa\u011f\u0131 relyefli qur\u015faq il\u0259 qura\u015fd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f\u00a0 hamar k\u00fcrs\u00fcl\u00fckd\u0259 dayan\u0131r. Tax\u0131lma s\u0259kkizgu\u015f\u0259li rozetl\u0259r Ki\u00e7ik Asiyadak\u0131 S\u0259lcuqlular\u0131n b\u0259zi abid\u0259l\u0259rinin t\u0259rtibat\u0131n\u0131, m\u0259s\u0259l\u0259n, 1242-ci il, Konya \u015f\u0259h\u0259rind\u0259ki S\u0131r\u00e7al\u0131 m\u0259dr\u0259s\u0259sinin portal\u0131ndak\u0131 taxma yar\u0131 ulduzlar\u0131 xat\u0131rlad\u0131r. T\u00fcrb\u0259nin \u00fczl\u0259ri \u00f6z\u00fcn\u0259m\u0259xsus formal\u0131 ta\u011flar\u0131 olan ikinci tax\u00e7alara sal\u0131nm\u0131\u015f dayaz d\u00fczbucaql\u0131 tax\u00e7alarla i\u015fl\u0259nilmi\u015fdir. T\u00fcrb\u0259nin c\u0259nub hiss\u0259si eyni qaydada h\u0259ll edilmi\u015f s\u0259kkiz \u00fcz\u00fcnd\u0259n bir q\u0259d\u0259r f\u0259rql\u0259nir, onun kompozisiyas\u0131na \u0259sas tax\u00e7an\u0131n i\u00e7\u0259risin\u0259 d\u00f6\u015f\u0259nmi\u015f daha bir ikiqat d\u00fcz ta\u011f yeridilmi\u015fdir. Onlar Nax\u00e7\u0131vandak\u0131 M\u00f6min\u0259-xatun t\u00fcrb\u0259sinin stalaktit ta\u011ftavanlar\u0131n\u0131 xat\u0131rlad\u0131rlar. T\u00fcrb\u0259y\u0259 giri\u015f \u015fimal t\u0259r\u0259fd\u0259 yerl\u0259\u015fir v\u0259 \u00e7atma ta\u011fla ha\u015fiy\u0259l\u0259nmi\u015fdir. Abid\u0259nin daxili sah\u0259si yuxar\u0131 kameradan v\u0259 s\u0259rdab\u0259d\u0259n ibar\u0259tdir. T\u00fcrb\u0259nin c\u0259nub divar\u0131nda\u00a0 b\u00fct\u00fcn otaqlar\u0131 yax\u015f\u0131 i\u015f\u0131qland\u0131ran b\u00f6y\u00fck p\u0259nc\u0259r\u0259 yerl\u0259\u015fdirilmi\u015fdir, \u015f\u0259rq v\u0259 q\u0259rb divarlar\u0131nda is\u0259 ki\u00e7ik yar\u0131q yerl\u0259r var. T\u00fcrb\u0259nin d\u00f6\u015f\u0259m\u0259sind\u0259 ki\u00e7ik bir d\u0259lik var. Onun vasit\u0259sil\u0259 s\u0259rdab\u0259 kimi xidm\u0259t etmi\u015f zirz\u0259miy\u0259 enm\u0259k m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il, s\u0259h. 163-165]<\/a><\/span>
\n
[\u0130. P. \u015eebl\u0131kin. Nizami d\u00f6vr\u00fcn\u00fcn Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131 abid\u0259l\u0259ri (materiallar). 1943-c\u00fc il, s\u0259h. 81]<\/a><\/span>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Araz boyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il, s\u0259h.56]<\/a><\/span>
\n
[Q\u0131sa b\u0259dii ensiklopediya. \u00d6lk\u0259l\u0259rin v\u0259 d\u00fcnya xalqlar\u0131n\u0131n inc\u0259s\u0259n\u0259ti. Cild 1. 1962-ci il, s\u0259h. 52]<\/a><\/span>
\n
[\u041c.Useynov. L.Bretanitskiy, A.Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il, s\u0259h. 156-157]<\/a><\/span>
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il, s\u0259h. 191]<\/a><\/span>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il, s\u0259h. 41]<\/a><\/span>
\n
[M\u0259ruz\u0259l\u0259r. V.A. Kra\u00e7kovskaya. \u015e\u0131x-Babal\u0131 t\u00fcrb\u0259sinin \u00f6yr\u0259nilm\u0259si tarixin\u0259 dair. III cild. \u21168. 1946-c\u0131 il, s\u0259h. 360]<\/span><\/a><\/p>\n

C\u0259nub qap\u0131 yerinin yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda bir \u00e7ox m\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259 “\u00f6rt\u00fck” adlanan ki\u00e7ik bir portik var. Ehtimal olunur ki, t\u00fcrb\u0259nin portiki mehrabd\u0131r v\u0259 c\u0259nub istiqam\u0259tinin – y\u0259ni qibl\u0259nin memarl\u0131q c\u0259h\u0259td\u0259n vur\u011fulanmas\u0131na xidm\u0259t edir. Portikin formas\u0131 fars \u018fh\u0259m\u0259nil\u0259r (e.\u0259. 705-330)\u00a0 s\u00fclal\u0259si d\u00f6vr\u00fcnd\u0259 olan saraylara b\u0259nz\u0259yir. Mehrab t\u00fcrb\u0259y\u0259 giri\u015f il\u0259 \u00fczb\u0259\u00fcz yerl\u0259\u015fir.
\nR\u0259vay\u0259t\u0259 g\u00f6r\u0259, t\u00fcrb\u0259nin c\u0259nub p\u0259nc\u0259r\u0259sind\u0259 \u015eeyx Bab\u0131 Yaqubun c\u0259s\u0259di “\u00f6rt\u00fcy\u00fcn” alt\u0131nda da\u015f tabutda basd\u0131r\u0131lm\u0131\u015fd\u0131. Sonradan da\u015fdan olan tabut x\u0259zin\u0259 axtaranlar t\u0259r\u0259find\u0259n da\u011f\u0131d\u0131lm\u0131\u015fd\u0131. 1939-1940-c\u0131 ill\u0259rd\u0259 qaz\u0131nt\u0131lar zaman\u0131 tabutun da\u015flar\u0131n\u0131n bir hiss\u0259si tap\u0131lm\u0131\u015fd\u0131. Az\u0259rbaycanl\u0131 memar Rizvan Qaraba\u011fl\u0131n\u0131n ehtimal\u0131na g\u00f6r\u0259, t\u00fcrb\u0259nin c\u0259nub p\u0259nc\u0259r\u0259sinin qar\u015f\u0131s\u0131nda \u015eeyx Bab\u0131 Yaqubun v\u0259siyy\u0259ti il\u0259 o\u011flu, n\u0259v\u0259si, \u0259n yax\u0131n qohumu v\u0259 ya sadiq silahda\u015f\u0131 d\u0259fn edilmi\u015fdir\/ H\u0259m\u00e7inin, 1947-ci il, “Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc” kitab\u0131nda t\u00fcrb\u0259nin yerl\u0259\u015fdiyi q\u0259biristanl\u0131qda q\u0259birl\u0259rd\u0259n birind\u0259 at t\u0259sviri olan m\u0259zar\u00fcst\u00fc abid\u0259nin oldu\u011fu g\u00f6st\u0259rilir. Onun \u00fcz\u0259rind\u0259 bel\u0259 bir yaz\u0131 var: “yerli q\u0259bil\u0259 ba\u015f\u00e7\u0131s\u0131n\u0131n m\u0259zar\u0131”.
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Araz boyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il, s\u0259h. 56]<\/a><\/span>
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il, s\u0259h. 163]<\/a><\/span>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 57]<\/a><\/span>
\n
[\u0130.P. \u015eebl\u0131kin. Nizami d\u00f6vr\u00fcn\u00fcn Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131 abid\u0259l\u0259ri (materiallar). 1943-c\u00fc il, s\u0259h. 79]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

Plandak\u0131 s\u0259kkizbucaql\u0131, m\u00fcst\u0259qil giri\u015fi (\u015f\u0259rq t\u0259r\u0259fd\u0259n olan bu giri\u015f 1939-1940-c\u0131 ill\u0259rd\u0259ki qaz\u0131nt\u0131lar n\u0259tic\u0259sind\u0259 a\u015fkar edilmi\u015fdir.) olan s\u0259rdab\u0259, sivri t\u0259p\u0259si il\u0259 olan g\u00fcnb\u0259zl\u0259 \u00f6rt\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. G\u00fcnb\u0259z divar\u0131n yan\u0131nda k\u0259si\u015f\u0259n \u00e7atma ta\u011flar\u0131n yaratd\u0131\u011f\u0131 yelk\u0259nl\u0259r sistemin\u0259 dir\u0259nir. Zindan\u0131n d\u00f6\u015f\u0259m\u0259si gilli k\u00fctl\u0259d\u0259n d\u00fcz\u0259ldilmi\u015fdir. T\u00fcrb\u0259nin d\u00f6\u015f\u0259m\u0259sinin s\u0259viyy\u0259sin\u0259 q\u0259d\u0259r yelk\u0259nli v\u0259 g\u00fcnb\u0259zli b\u00fct\u00fcn yeralt\u0131 hiss\u0259 bir n\u00f6v x\u00fcsusi betondan yerin\u0259 yetirilmi\u015fdir. Zindan\u0131n giri\u015find\u0259ki \u015f\u0259rq t\u0259r\u0259fin\u0259 perpendikulyar olaraq, pill\u0259k\u0259nl\u0259ri kobud \u015f\u0259kild\u0259 yonulmu\u015f b\u00f6y\u00fck da\u015flardan haz\u0131rlanm\u0131\u015f iki dayaq divar\u0131na d\u00f6\u015f\u0259nmi\u015f bir pill\u0259k\u0259n qorunub saxlan\u0131lm\u0131\u015fd\u0131r. Pill\u0259l\u0259r b\u00f6y\u00fck \u00f6l\u00e7\u00fcl\u00fc a\u011f t\u0259miz yonulmu\u015f da\u015fdan haz\u0131rlanm\u0131\u015fd\u0131r. T\u00fcrb\u0259nin s\u0259rdab\u0259sin\u0259 giri\u015fd\u0259 azac\u0131q k\u0259narda, onun ta\u011fl\u0131 dam\u0131n\u0131n d\u00fc\u015fd\u00fcy\u00fc tamamil\u0259 yerin alt\u0131nda tikilmi\u015f daha bir s\u0259rdab\u0259 var. O erm\u0259nil\u0259r t\u0259r\u0259find\u0259n top at\u0259\u015fin\u0259 tutulmas\u0131 n\u0259tic\u0259sind\u0259 u\u00e7mu\u015fdur. S\u0259rdab\u0259nin divarlar\u0131 h\u0259nd\u0259si b\u0259z\u0259k il\u0259 olan firuz\u0259, q\u0131rm\u0131z\u0131, v\u0259 g\u00f6y r\u0259ngli keramik plit\u0259l\u0259rl\u0259 \u00f6rt\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr (2014-c\u00fc ild\u0259 arxeoloji qaz\u0131nt\u0131lar n\u0259tic\u0259sind\u0259 onun i\u00e7ind\u0259 insan skeletl\u0259ri a\u015fkar edilmi\u015fdir).
\n
[\u041c.Useynov. L.Bretanitskiy, A.Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il, s\u0259h. 157]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il, s\u0259h. 165]<\/a><\/span>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il, s\u0259h. 41]<\/a><\/span>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 57-58]<\/span><\/a><\/p>\n

\u015eeyx Bab\u0131 Yaqubun xan\u0259gah\u0131 yerli hakimiyy\u0259t orqanlar\u0131na v\u0259 monqollara qar\u015f\u0131 sufilik p\u0259rd\u0259si alt\u0131nda \u00e7\u0131x\u0131\u015f ed\u0259n h\u0259r\u0259kat\u0131n m\u0259rk\u0259zi idi (1991-ci il “Nizami d\u00f6vr\u00fcn\u00fcn Az\u0259rbaycan epiqrafik abid\u0259l\u0259ri” kitab\u0131nda sadalanan d\u00fc\u015fm\u0259nl\u0259rl\u0259 yana\u015f\u0131 s\u0259lcuqlular da g\u00f6st\u0259rilir).
\nM\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova bu bar\u0259d\u0259 a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar\u0131 qeyd edirdi:
\n\u201c<\/em>M\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259n v\u0259 yaz\u0131lardan olan m\u0259lumatlara, xalq aras\u0131nda qorunub saxlan\u0131lm\u0131\u015f r\u0259vay\u0259tl\u0259r\u0259 \u0259saslanaraq dem\u0259k olar ki, \u015eeyx Bab\u0131 Yaqub xalq aras\u0131nda b\u00f6y\u00fck n\u00fcfuza sahib idi, onun arxas\u0131nda m\u00fc\u0259yy\u0259n bir h\u0259rbi q\u00fcvv\u0259 dayan\u0131rd\u0131.
\n<\/em>…Bab\u0131 Yaqub t\u00fcrb\u0259sinin yan\u0131nda k\u00f6hn\u0259 ticar\u0259t-karvan yolunda kompleks tikilisi v\u0259 onun yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda n\u0259h\u0259ng orta \u0259sr nekropolunun yaranmas\u0131 bu kompleksin ke\u00e7mi\u015f ictimai-siyasi \u0259h\u0259miyy\u0259tind\u0259n, habel\u0259 Qaraba\u011f\u0131n v\u0259 b\u00fct\u00fcn Az\u0259rbaycan\u0131n m\u00fcst\u0259qilliyini m\u00fcdafi\u0259 etm\u0259k m\u0259qs\u0259dil\u0259 feodallara v\u0259 monqol istila\u00e7\u0131lar\u0131na qar\u015f\u0131 xalq h\u0259r\u0259kat\u0131na r\u0259hb\u0259rlik etmi\u015f \u015feyxin b\u00f6y\u00fck n\u00fcfuzundan x\u0259b\u0259r verir\u2026 <\/em>K\u0259nd (t\u00fcrb\u0259nin yerl\u0259\u015fdiyi) h\u0259l\u0259 d\u0259 h\u0259min \u015eeyx Bab\u0131n\u0131n ad\u0131 il\u0259 adlan\u0131r”.
\n<\/em>
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 134-135]<\/a><\/span>
\n
[Nem\u0259t. M. S. Nizami d\u00f6vr\u00fcnd\u0259 Az\u0259rbaycan\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri.1991-ci il, s\u0259h. 31]<\/span><\/a><\/p>\n

Daha sonra, M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar\u0131 qeyd edirdi:
\n“M\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259 monqol h\u00f6kmdarlar\u0131 elxanil\u0259rin v\u0259 Q\u0131z\u0131l Orda xanlar\u0131n\u0131n hakimiyy\u0259tl\u0259rinin m\u00f6hk\u0259ml\u0259ndirilm\u0259si \u00fc\u00e7\u00fcn \u0130slam\u0131 q\u0259bul etdikl\u0259ri, Az\u0259rbaycan\u0131n dini m\u0259rk\u0259zl\u0259rin\u0259 ziyar\u0259t etdikl\u0259ri v\u0259 sufi xan\u0259gahlar\u0131n\u0131n \u015feyxl\u0259rin\u0259 r\u0259\u011fb\u0259t b\u0259sl\u0259dikl\u0259ri v\u0259 v\u0259qfl\u0259rini sonuncular\u0131n xeyrin\u0259 verdikl\u0259ri bar\u0259d\u0259 m\u0259lumatlar var. R\u0259\u015fid\u0259ddinin <\/em>(fars xadimi, h\u0259kim, ensiklopedist alim, H\u00fclak\u00fcl\u0259r d\u00f6vl\u0259tinin naziri (1298-1317)) Aranda ya\u015fayan \u015eeyx Bab\u0131 Yaqub haqq\u0131nda m\u0259lumat\u0131 maraq do\u011furur. Kutuy xatundan olan <\/em>H\u00fclak\u00fc<\/em> xan\u0131n yeddinci o\u011flu sultan \u018fhm\u0259d T\u0259k\u0259dur, Bab\u0131 Yaqubun m\u00fcridl\u0259rin\u0259 \u00e7ox h\u00f6rm\u0259t edirdi. <\/em>R\u0259\u015fid\u0259ddin 1282-1284-c\u00fc il hadis\u0259l\u0259rind\u0259n b\u0259hs ed\u0259rk\u0259n g\u00f6st\u0259rir ki, sultan \u018fhm\u0259din qarda\u015f\u0131 Arqun onun \u0259leyhin\u0259 \u00e7\u0131x\u0131\u015f ed\u0259nd\u0259 Sultan \u015eeyx Bab\u0131 Yaqub v\u0259 onun m\u00fcridl\u0259rind\u0259n k\u00f6m\u0259k ist\u0259mi\u015fdi. R\u0259\u015fid\u0259ddinin misal g\u0259tirdiyi m\u0259nzum par\u00e7alardan ayd\u0131n olur ki, g\u00f6st\u0259ril\u0259n h\u0259min ill\u0259rd\u0259 \u015eeyx Bab\u0131 Yaqub art\u0131q h\u0259yatda deyildi. Bu h\u0259m\u00e7inin, abid\u0259nin tikinti yaz\u0131s\u0131 il\u0259 d\u0259 t\u0259sdiql\u0259nir. Onun i\u015fini, m\u00fcridl\u0259ri davam etdirdil\u0259r, hans\u0131lar\u0131n ki, t\u0259\u015fkilat\u0131 \u00e7ox b\u00f6y\u00fck h\u0259rbi q\u00fcvv\u0259<\/em>y\u0259 malik idi\u201d.
\n<\/em>
[Nem\u0259t. M. S. Nizami d\u00f6vr\u00fcnd\u0259 Az\u0259rbaycan\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri.1991-ci il, s\u0259h. 31]<\/a><\/span>
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259di xan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 132-133]<\/span><\/a><\/p>\n

Abid\u0259 bir s\u0131ra memarl\u0131q x\u00fcsusiyy\u0259tl\u0259ri istisna olmaqla, yax\u0131nl\u0131qda yerl\u0259\u015f\u0259n \u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259si<\/a> il\u0259 eynidir. Yerli \u0259hali aras\u0131nda \u015eeyx Bab\u0131 Yaqub t\u00fcrb\u0259si il\u0259 \u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259si aras\u0131nda yeralt\u0131 ke\u00e7idin olmas\u0131 bar\u0259d\u0259 \u0259fsan\u0259 m\u00f6vcuddur.
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il, s\u0259h. 165]<\/span><\/a><\/p>\n

\"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u015eeyx Bab\u0131 Yaqub t\u00fcrb\u0259si Araz \u00e7ay\u0131n\u0131n yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda, F\u00fczuli rayonunun Bab\u0131 k\u0259ndinin q\u0259biristanl\u0131\u011f\u0131nda yerl\u0259\u015fir.<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11936"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=11936"}],"version-history":[{"count":14,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11936\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":11962,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11936\/revisions\/11962"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=11936"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=11936"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=11936"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}