{"id":11670,"date":"2023-01-23T12:09:40","date_gmt":"2023-01-23T08:09:40","guid":{"rendered":"https:\/\/qarabag.com\/?p=11670"},"modified":"2023-01-23T12:17:58","modified_gmt":"2023-01-23T08:17:58","slug":"sheyxibrahimturbesi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/sheyxibrahimturbesi\/","title":{"rendered":"\u015eeyx \u0130brahim t\u00fcrb\u0259si"},"content":{"rendered":"

\u015eeyx \u0130brahim t\u00fcrb\u0259si F\u00fczuli rayonunun A\u015fa\u011f\u0131 Aybasanl\u0131 k\u0259ndinin q\u0259biristanl\u0131\u011f\u0131nda yerl\u0259\u015fir. Yerli sakinl\u0259r aras\u0131nda abid\u0259 “\u0130b\u0259 t\u00fcrb\u0259si” v\u0259 ya “\u0130b\u0259 \u0130brahim” t\u00fcrb\u0259si kimi tan\u0131n\u0131r.<\/span><\/strong>
\n[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 138]\u00a0<\/a><\/span>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. Qarabulaqdan F\u00fczuliy\u0259d\u0259k. 2004-c\u00fc il, s\u0259h. 86]<\/span><\/a>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 68]\u00a0\u00a0<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

\nM\u0259qb\u0259r\u0259 1632-1633-c\u00fc ill\u0259rd\u0259 in\u015fa edilmi\u015fdir. Bu, abid\u0259nin qap\u0131 yerinin sol k\u00fcnc\u00fcnd\u0259 daxil\u0259 yerl\u0259\u015fdirilmi\u015f yar\u0131silinmi\u015f iki s\u0259tirli \u0259r\u0259b yaz\u0131s\u0131 il\u0259 t\u0259sdiql\u0259nir:\u00a0
\n\u201cOnlara salam olsun, Allah\u0131n m\u0259rh\u0259m\u0259ti v\u0259 xeyir-duas\u0131 \u0130brahim Musa \u0259l-Kaz\u0131m\u0131n o\u011flu, ona salam olsun, \u018flim\u0259rdan\u0131n o\u011flu \u018fv\u0259z\u0259li, D-M-G-L-\u0130, M\u00fcq\u0259dd\u0259sin t\u00fcrb\u0259sinin yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda ya\u015fayan 1042 h.q<\/em> (1632\/1633)\u201d<\/em> Ehtimal ki, yaz\u0131da g\u00f6st\u0259ril\u0259n \u018fv\u0259z\u0259li adl\u0131 \u015f\u0259xs t\u00fcrb\u0259ni in\u015fa etmi\u015f h\u0259min ustad\u0131r.
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 68]<\/span><\/a>
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 138]\u00a0<\/span><\/a><\/p>\n

G\u00fcman edilir ki, XX \u0259srin \u0259vv\u0259ll\u0259rind\u0259 indiki t\u00fcrb\u0259 yerli sakinl\u0259r t\u0259r\u0259find\u0259n da\u011f\u0131d\u0131lm\u0131\u015f m\u0259qb\u0259r\u0259nin b\u00fcn\u00f6vr\u0259si \u00fcz\u0259rind\u0259 yenid\u0259n in\u015fa edilmi\u015fdir.
\n1980-ci ild\u0259 K\u00fcrdl\u0259r k\u0259ndind\u0259n olan Usub adl\u0131 yerli sakin xat\u0131rlay\u0131rd\u0131:
\n\u201cM\u0259n balaca u\u015faq olanda dedil\u0259r ki, \u0130b\u0259 \u0130brahim t\u00fcrb\u0259si u\u00e7ub. O vaxtlar M\u0259\u015f\u0259di \u0130mamverdinin t\u0259\u015f\u0259bb\u00fcs\u00fc il\u0259 \u0130lanl\u0131 da\u011f\u0131ndan \u00e7oxlu da\u015f \u00e7\u0131xartd\u0131lar, sonra 20 \u00f6k\u00fcz arabas\u0131 il\u0259 o da\u015flar\u0131 t\u00fcrb\u0259y\u0259 apard\u0131lar v\u0259 t\u00fcrb\u0259ni yenid\u0259n tikdil\u0259r\u201d.
\n<\/em>M\u0259qb\u0259r\u0259nin yenid\u0259n in\u015fa edildiyinin ba\u015fqa bir t\u0259sdiqi q\u0259biristanl\u0131qda yerl\u0259\u015f\u0259n xatir\u0259 abid\u0259l\u0259ridir.
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 70]<\/span><\/a>
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 139]<\/span><\/a><\/p>\n

T\u00fcrb\u0259nin plan\u0131, xaricd\u0259n s\u0259kkizbucaql\u0131d\u0131r v\u0259 onun daxili divar\u0131 dair\u0259vi formada hamar \u015f\u0259kild\u0259 icra olunmu\u015f v\u0259 \u0259h\u0259ng m\u0259hlulu il\u0259 suvanm\u0131\u015fd\u0131r. T\u00fcrb\u0259 \u0259h\u0259ng da\u015f\u0131ndan, onun g\u00fcnb\u0259zi is\u0259 bi\u015fmi\u015f k\u0259rpicd\u0259n in\u015fa edilmi\u015fdir. M\u0259qb\u0259r\u0259nin daxili hiss\u0259si be\u015f t\u0259r\u0259fd\u0259n onun g\u00fcnb\u0259zin\u0259 yax\u0131n yerl\u0259\u015fdirilmi\u015f ki\u00e7ik p\u0259nc\u0259r\u0259l\u0259rl\u0259 z\u0259if i\u015f\u0131qland\u0131r\u0131l\u0131r.
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 138]<\/span><\/a>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 70]<\/span><\/a><\/p>\n

M\u0259qb\u0259r\u0259y\u0259 giri\u015f \u015f\u0259rq t\u0259r\u0259fd\u0259ndir, hans\u0131 ki, \u00e7atma ta\u011fla tamamlan\u0131r. Qap\u0131 yerinin h\u00fcnd\u00fcrl\u00fcy\u00fc 1,5 m, eni is\u0259 0,73 metrdir. M\u0259qb\u0259r\u0259nin qap\u0131s\u0131n\u0131n yuxar\u0131 sol k\u00fcnc\u00fcnd\u0259 a\u011fac\u0131n alt\u0131nda dayanm\u0131\u015f qad\u0131n, onun yan\u0131nda is\u0259 at h\u0259kk olunmu\u015fdur.
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 68]<\/a>
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 139]<\/a>
\n<\/span><\/p>\n

M\u0259qb\u0259r\u0259nin i\u00e7\u0259risind\u0259, m\u0259rk\u0259zd\u0259 q\u0259bir yerl\u0259\u015fmi\u015fdir. Burada d\u0259fn olunan \u015f\u0259xsin ba\u015f\u0131 v\u0259 ayaqlar\u0131 t\u0259r\u0259fd\u0259n da\u015flar qoyulmu\u015fdur. Birinci da\u015f\u0131n<\/strong> \u00fcz\u0259rind\u0259ki \u0259r\u0259b dilind\u0259 yaz\u0131: \u201cOnu <\/em>(yaz\u0131n\u0131) H\u00fcseyn Qarqazi yazd\u0131. M\u0259rh\u0259m\u0259tli, r\u0259hmli Allah\u0131n ad\u0131 il\u0259 132. Allah, M\u0259h\u0259mm\u0259d, \u018fli, Fatim\u0259, H\u0259s\u0259n, H\u00fcseyn … \u018fl M\u00fcz\u0259ff\u0259r … Bu m\u00fcq\u0259dd\u0259s m\u0259zar\u0131n t\u0259miri … b\u0259y o\u011flu <\/em>m\u0259rhum M\u0259h\u0259mm\u0259d b\u0259yin o\u011flu \u015e\u0259rif b\u0259y.\u201d (<\/em>1302 h.q.-1884\\1885-ci il)<\/p>\n

Az\u0259rbaycanl\u0131 memar Rizvan Qaraba\u011fl\u0131 qeyd edir ki, m\u0259qb\u0259r\u0259d\u0259 \u015eeyx \u0130brahimin ad\u0131 ke\u00e7\u0259n he\u00e7 bir yaz\u0131 yoxdur.\u00a0 O, vur\u011fulay\u0131r ki, yaz\u0131lar\u0131n bir hiss\u0259si, \u015f\u00fcbh\u0259siz ki, nam\u0259lum s\u0259b\u0259bl\u0259rd\u0259n q\u0131r\u0131lm\u0131\u015f da\u015f\u0131n dig\u0259r hiss\u0259sind\u0259 qalm\u0131\u015fd\u0131r. Memar\u0131n fikrinc\u0259, \u015feyxin \u00f6l\u00fcm tarixi kimi 1302 (1884-1885) (m\u0259qb\u0259r\u0259nin m\u0259rk\u0259zind\u0259ki m\u0259zar\u0131n \u00fcz\u0259rind\u0259ki yaz\u0131 n\u0259z\u0259rd\u0259 tutulur) r\u0259q\u0259mini q\u0259bul etm\u0259k m\u00fcmk\u00fcn deyil. Bel\u0259 ki, o m\u0259qb\u0259r\u0259nin in\u015fa edilm\u0259si tarixi il\u0259 (1632-1633) uy\u011fun g\u0259lmir.\u00a0 Qaraba\u011fl\u0131 h\u0259m\u00e7inin a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar\u0131 qeyd edir:
\n\u201cYerli ya\u015fl\u0131 sakinl\u0259rin s\u00f6zl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259, m\u0259qb\u0259r\u0259 da\u011f\u0131landa onunla birlikd\u0259 \u015feyxin m\u0259zar\u0131 da da\u011f\u0131lm\u0131\u015fd\u0131. <\/em>(Lakin R. Qaraba\u011fl\u0131n\u0131n 2004-c\u00fc ild\u0259 yazd\u0131\u011f\u0131 “Qarababulaqdan F\u00fczuliy\u0259d\u0259k” kitab\u0131nda qeyd olunur ki, yerli sakinl\u0259r\u0259 g\u00f6r\u0259 m\u0259qb\u0259r\u0259 v\u0259 m\u0259zar Az\u0259rbaycan\u0131n sovetl\u0259\u015fdirilm\u0259sind\u0259n sonra da\u011f\u0131d\u0131lm\u0131\u015fd\u0131r). Bunun \u0259sas\u0131nda dem\u0259k olar ki, m\u0259qb\u0259r\u0259nin v\u0259 m\u0259zar\u0131n b\u0259rpas\u0131 zaman\u0131 buraya qoyulmu\u015f \u00fcz\u0259ri yaz\u0131l\u0131 da\u015f par\u00e7as\u0131 s\u0259hv\u0259n ba\u015fqa bir m\u0259zardan g\u00f6t\u00fcr\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. Da\u015f\u0131n q\u0259brin alt t\u0259r\u0259fin\u0259, y\u0259ni ba\u015f\u0131 a\u015fa\u011f\u0131 yerl\u0259\u015fdirilm\u0259si fakt\u0131 bu fikri bir daha t\u0259sdiql\u0259yir.\u201d<\/em>
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 70-71]<\/span><\/a>
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 139]<\/a> <\/span>
\n
[R.Qaraba\u011fl\u0131. Qarabulaqdan F\u00fczuliy\u0259d\u0259k. 2004-c\u00fc il, s\u0259h. 89]<\/span><\/a><\/p>\n

\u0130kinci da\u015f\u0131n <\/strong>\u00fcz\u0259rind\u0259 Az\u0259rbaycan dilind\u0259 yaz\u0131 : \u201cBu m\u0259zarda uyuyan Zati-alil\u0259ri \u0130mam Musa Kaz\u0131m\u0131n m\u00f6ht\u0259r\u0259m n\u0259v\u0259si … K\u0259rb\u0259layi Mirz\u0259 \u018flidir. 1325 h.q.\u201d<\/em> (1907\/1908).
\n\u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc da\u015f\u0131n <\/strong>\u00fcz\u0259rind\u0259 olan \u0259r\u0259b dilind\u0259 yaz\u0131: \u201cAllah\u0131n salam\u0131. M\u0259rh\u0259m\u0259tli, r\u0259himli Allah\u0131n ad\u0131 il\u0259. Allaha h\u0259md olsun, onun el\u00e7isin\u0259 xeyir-dua verin … v\u0259 i\u00e7\u0259ri daxil olun. O, Aman Allah! O, on d\u00f6rd pak v\u0259 t\u0259miz olanlar v\u0259 Allah\u0131n m\u0259rh\u0259m\u0259ti v\u0259 Onun xeyir-duas\u0131. Onu yazd\u0131 <\/em>(yaz\u0131) Mirz\u0259 Heyd\u0259r Qarqazi.\u201d\u00a0 <\/em>Yaz\u0131n\u0131n x\u0259tti XIX-XX \u0259srin \u0259vv\u0259ll\u0259rin\u0259 aid edilir.
\n
[Qaraba\u011f: m\u00fcnaqi\u015f\u0259 kontekstind\u0259 tarix\\\\M\u0259\u015f\u0259dixan\u0131m Nem\u0259tova. Qaraba\u011f\u0131n epiqrafik abid\u0259l\u0259ri. 2014-c\u00fc il, s\u0259h. 139]<\/span><\/a><\/p>\n

Az\u0259rbaycanl\u0131 memar R. Qaraba\u011fl\u0131n\u0131n “F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri” 2017-ci il kitab\u0131nda a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar qeyd olunur:
\n\u201cLakin XX \u0259srin \u0259vv\u0259ll\u0259rind\u0259 <\/em>t\u0259bii v\u0259 s\u00fcni da\u011f\u0131nt\u0131lara m\u0259ruz qalan g\u00fcnb\u0259zin m\u0259rk\u0259zi u\u00e7ub t\u00f6k\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. Sonralar yerli sakinl\u0259rin k\u00f6m\u0259yi il\u0259 t\u00fcrb\u0259nin yar\u0131u\u00e7uq g\u00fcnb\u0259zin\u0259 toxunmadan onun \u00fcst hiss\u0259sind\u0259 yenid\u0259n d\u0259mir-beton g\u00fcnb\u0259zl\u0259 \u00f6rtm\u00fc\u015fl\u0259r.<\/em> (Bu m\u0259qb\u0259r\u0259nin interyerinin tavan\u0131nda ayd\u0131n n\u0259z\u0259r\u0259 \u00e7arp\u0131r). Ancaq bu \u00f6rt\u00fck d\u0259 t\u0259bii sular\u0131 saxlamad\u0131\u011f\u0131ndan, onun da \u00e7\u00f6l t\u0259r\u0259fd\u0259n paslanmayan a\u011f r\u0259ngli \u0259lvan metal t\u0259b\u0259q\u0259 il\u0259 \u00fczl\u0259mi\u015fl\u0259r. Do\u011frudur, metal t\u0259b\u0259q\u0259 t\u0259bii sular\u0131 t\u00fcrb\u0259nin m\u0259rk\u0259zin\u0259 \u00f6t\u00fcrm\u00fcr, lakin abid\u0259ni tamamil\u0259 m\u00fcasirl\u0259\u015fdir\u0259r\u0259k onun memarl\u0131\u011f\u0131na v\u0259 \u0259vv\u0259lki g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcn\u0259 x\u0259l\u0259l g\u0259tirir\u201d.
\n<\/em>
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 68]<\/span><\/a><\/p>\n

1980-1990-c\u0131 ill\u0259rin \u0259vv\u0259ll\u0259rind\u0259 t\u00fcrb\u0259nin giri\u015f qap\u0131s\u0131 t\u0259r\u0259find\u0259n ki\u00e7ik bir d\u0259hliz tikildi. Bu tikili ziyar\u0259t\u00e7il\u0259r \u00fc\u00e7\u00fcn n\u0259z\u0259rd\u0259 tutulmu\u015fdu ki, m\u0259qb\u0259r\u0259y\u0259 girm\u0259d\u0259n \u00f6nc\u0259 onlar ayaqqab\u0131lar\u0131n\u0131 \u00e7\u0131xars\u0131nlar. R. Qaraba\u011fl\u0131n\u0131n s\u00f6zl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259, bu tikili d\u0259 h\u0259m\u00e7inin abid\u0259nin memarl\u0131\u011f\u0131na uy\u011fun g\u0259lmirdi.
\n
[R. Qaraba\u011fl\u0131. F\u00fczuli rayonunun memarl\u0131q abid\u0259l\u0259ri. 2017-ci il, s\u0259h. 71]<\/span><\/a><\/p>\n

1993-c\u00fc ild\u0259 erm\u0259ni silahl\u0131 birl\u0259\u015fm\u0259l\u0259ri t\u0259r\u0259find\u0259n F\u00fczulinin i\u015f\u011fal\u0131 il\u0259 t\u00fcrb\u0259 vandalizm\u0259 m\u0259ruz qalm\u0131\u015fd\u0131r. M\u0259qb\u0259r\u0259nin xarici metal \u00f6rt\u00fcy\u00fc v\u0259 ona biti\u015fik d\u0259hliz da\u011f\u0131d\u0131lm\u0131\u015fd\u0131r.<\/p>\n

\"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u015eeyx \u0130brahim t\u00fcrb\u0259si F\u00fczuli rayonunun A\u015fa\u011f\u0131 Aybasanl\u0131 k\u0259ndinin q\u0259biristanl\u0131\u011f\u0131nda yerl\u0259\u015fir. Yerli sakinl\u0259r aras\u0131nda abid\u0259 “\u0130b\u0259 t\u00fcrb\u0259si” v\u0259 ya “\u0130b\u0259 \u0130brahim\u201d t\u00fcrb\u0259si kimi tan\u0131n\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11670"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=11670"}],"version-history":[{"count":6,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11670\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":11689,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11670\/revisions\/11689"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=11670"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=11670"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=11670"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}