{"id":11231,"date":"2022-11-21T10:20:23","date_gmt":"2022-11-21T06:20:23","guid":{"rendered":"https:\/\/qarabag.com\/?p=11231"},"modified":"2023-04-10T12:18:03","modified_gmt":"2023-04-10T08:18:03","slug":"stalini-heyretlendiren-eslen-shushadan-olan-opera-mugennisi-ali-zulalov","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/stalini-heyretlendiren-eslen-shushadan-olan-opera-mugennisi-ali-zulalov\/","title":{"rendered":"Stalini heyr\u0259tl\u0259ndir\u0259n \u0259sl\u0259n \u015eu\u015fadan olan opera m\u00fc\u011f\u0259nnisi: \u018fli Z\u00fclalov"},"content":{"rendered":"

Opera m\u00fc\u011f\u0259nnisi, aktyor \u018fli \u018fbd\u00fcl o\u011flu Z\u00fclalov 13 sentyabr v\u0259 ya 1893-c\u00fc ilin mart\u0131nda, aprelind\u0259 \u015eu\u015fa \u015f\u0259h\u0259rind\u0259 anadan olub. O, az\u0259rbaycanl\u0131 xan\u0259nd\u0259 B\u00fclb\u00fclcan\u0131n<\/a> qarda\u015f\u0131 o\u011flu idi.
\n<\/strong>
[Z.Z\u00fclalov. Az\u0259rbaycan operas\u0131n\u0131n f\u0259dail\u0259ri. 2008-ci il., s\u0259h 177]<\/span><\/a>
\n
[\u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yov ensiklopediyas\u0131. 2003-c\u00fc il, s\u0259h. 106]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan\u0131n teatr ensiklopediyas\u0131. \u00dc\u00e7 cildd\u0259. I cild. 2016 il., s\u0259h. 362]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

1898-ci ild\u0259 \u018fli Z\u00fclalovun atas\u0131 erm\u0259nil\u0259r t\u0259r\u0259find\u0259n ba\u015f\u0131 k\u0259sil\u0259r\u0259k q\u0259tl\u0259 yetirilir. Bir m\u00fcdd\u0259t sonra \u018flinin ail\u0259si A\u015fqabad \u015f\u0259h\u0259rin\u0259 (T\u00fcrkm\u0259nistan) k\u00f6\u00e7m\u0259k m\u0259cburiyy\u0259tind\u0259 qal\u0131r. Daha sonra \u018fli \u015eu\u015faya qay\u0131d\u0131r v\u0259 burada ba\u015fmaq\u00e7\u0131 k\u00f6m\u0259k\u00e7isi i\u015fl\u0259yir. Sonralar \u018fli Z\u00fclalov xat\u0131rlay\u0131rd\u0131:
\n\u201cM\u0259nim 5 ya\u015f\u0131nda ik\u0259n, atam\u0131 q\u0259tl\u0259 yetiribl\u0259r. 4 il A\u015fqabadda \u0259minin <\/em>(B\u00fclb\u00fclcan) himay\u0259si alt\u0131nda ya\u015fam\u0131\u015fam. 9 ya\u015f\u0131mda yenid\u0259n \u015eu\u015faya qay\u0131d\u0131b \u00e7\u0259km\u0259\u00e7i k\u00f6m\u0259k\u00e7isi i\u015fl\u0259mi\u015f\u0259m\u201d.
\n<\/em>
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 18;26;35]<\/span><\/a><\/p>\n

1914-c\u00fc ild\u0259 (1916) \u018fli Bak\u0131ya gedir v\u0259 qohumlar\u0131 olan V\u0259lixanovlar\u0131n istehsalat ma\u011fazas\u0131nda i\u015f\u0259 d\u00fcz\u0259lir.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 27;87]<\/span><\/a>
\n
[\u201cV\u0131\u015fka oil\u201d q\u0259zeti \u211644 (20411)19-25.11.2021 il., s\u0259h.11 (\u201cV\u0131\u015fka\u201d q\u0259zetind\u0259n m\u0259qal\u0259 \u211613. 2002]<\/span><\/a><\/p>\n

\u018fli Z\u00fclalov Az\u0259rbaycan b\u0259st\u0259kar\u0131 \u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yovdan d\u0259rs al\u0131b. Onun t\u0259rbiy\u0259sind\u0259 v\u0259 xan\u0259nd\u0259-aktyor kimi formala\u015fmas\u0131nda B\u00fclb\u00fclcan b\u00f6y\u00fck rol oynay\u0131b. 1917(1925)-1952-ci ill\u0259rd\u0259 \u018fli Z\u00fclalov Az\u0259rbaycan Akademik Opera v\u0259 Balet Teatr\u0131n\u0131n s\u0259hn\u0259sind\u0259 \u00e7\u0131x\u0131\u015f edib. Lakin 2016-c\u0131 ilin “Az\u0259rbaycan\u0131n teatr ensiklopediyas\u0131” kitab\u0131nda qeyd olunur ki, Z\u00fclalov 1917-ci ild\u0259 \u015eu\u015fada s\u0259hn\u0259 f\u0259aliyy\u0259tin\u0259 ba\u015flay\u0131b, 1920-ci ill\u0259rin \u0259vv\u0259lind\u0259n 1925-ci il\u0259d\u0259k Az\u0259rbaycan D\u00f6vl\u0259t Akademik Milli Dram Teatr\u0131n\u0131n musiqili tama\u015falar\u0131nda \u00e7\u0131x\u0131\u015f edib.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h. 22;39;86-87]<\/span><\/a>
\n
[\u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yov ensiklopediyas\u0131. 2003-c\u00fc il., s\u0259h. 106]<\/span><\/a>
\n
[\u201cV\u0131\u015fka oil\u201d q\u0259zeti \u211644 (20411)19-25.11.2021 il., s\u0259h.11 (\u201cV\u0131\u015fka\u201d q\u0259zetind\u0259n m\u0259qal\u0259 \u211613. 2002]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan\u0131n teatr ensiklopediyas\u0131. \u00dc\u00e7 cildd\u0259. I cild. 2016 il., s\u0259h. 362]<\/span><\/a><\/p>\n

1920-1921-ci ill\u0259rd\u0259 \u018fli Z\u00fclalov Az\u0259rbaycan\u0131n m\u00fcxt\u0259lif rayonlar\u0131nda qastrol konsertl\u0259ri verib.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h. 81;90]<\/span><\/a><\/p>\n

1935-ci ild\u0259 (1936-c\u0131 ild\u0259) indiki \u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yov ad\u0131na Bak\u0131 Musiqi Akademiyas\u0131n\u0131 bitirib.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h. 81]<\/span><\/a>
\n
[\u201cV\u0131\u015fka oil\u201d q\u0259zeti \u211644 (20411)19-25.11.2021 il., s\u0259h.11 (\u201cV\u0131\u015fka\u201d q\u0259zetind\u0259n m\u0259qal\u0259 \u211613. 2002]<\/span><\/a><\/p>\n

\u018fli Z\u00fclalovun q\u0131z\u0131 – Solmaz xan\u0131m\u0131n xatir\u0259l\u0259rin\u0259 \u0259sas\u0259n, 1930-cu ill\u0259rd\u0259 Stalin repressiyalar\u0131 d\u00f6vr\u00fcnd\u0259 onun atas\u0131n\u0131 h\u0259bs etmy\u0259 c\u0259hd edibl\u0259r.
\n\u201cAnam\u0131n dediyin\u0259 g\u00f6r\u0259, 1937-ci ild\u0259 atam\u0131 h\u0259bs etm\u0259k ist\u0259yibl\u0259r. Dem\u0259li, bir gec\u0259 atam s\u0259h\u0259r\u0259 yax\u0131n ev\u0259 g\u0259lib \u00e7\u0131x\u0131b. Anam \u00e7ox narahat olub. N\u0259hay\u0259t, atam g\u0259l\u0259nd\u0259 r\u0259ngi a\u011fappaq imi\u015f, m\u0259lum olub ki, onu NKVD-d\u0259 (XD\u0130K – <\/em>Xalq Daxili \u0130\u015fl\u0259r Komissarl\u0131\u011f\u0131) \u00e7a\u011f\u0131r\u0131blarm\u0131\u015f. Bu hadis\u0259d\u0259n sonra atam\u0131n \u00fcr\u0259yi a\u011fr\u0131ma\u011fa ba\u015flay\u0131b. (O zaman) adamlar\u0131 h\u0259bs etdikd\u0259n sonra d\u00f6y\u00fcb \u0259zab verirdil\u0259r, sonra da n\u0259y\u0259 laz\u0131md\u0131rsa qol \u00e7\u0259kdirirdil\u0259r. Atam m\u0259\u011frur adam idi, ona g\u00f6r\u0259 d\u0259 he\u00e7 bir s\u0259n\u0259d\u0259 qol \u00e7\u0259km\u0259mi\u015fdi v\u0259 he\u00e7 bir orqanla \u0259m\u0259kda\u015fl\u0131\u011fa raz\u0131 olmam\u0131\u015fd\u0131\u201d.
\n<\/em>
\u00a0[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 37-38]<\/span><\/a><\/p>\n

\u018fli Z\u00fclalov \u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yovun “Koro\u011flu” operas\u0131nda Ehsan Pa\u015fa partiyas\u0131n\u0131 ifa ed\u0259n ilk m\u00fc\u011f\u0259nni idi. O, h\u0259m\u00e7inin rus b\u0259st\u0259kar\u0131 Reynqold Qliyerin “\u015eahs\u0259n\u0259m” operas\u0131nda (Hac\u0131 \u018fhm\u0259d) v\u0259 az\u0259rbaycanl\u0131 b\u0259st\u0259karlar\u0131n a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131 operalar\u0131nda \u00e7\u0131x\u0131\u015f edib: Z\u00fclf\u00fcqar Hac\u0131b\u0259yovun “A\u015f\u0131q Q\u0259rib” (\u015eahv\u0259l\u0259d), \u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yovun “Leyli v\u0259 M\u0259cnun” (Leylinin atas\u0131), M\u00fcslim Maqomayevin “\u015eah \u0130smay\u0131l” (\u018fbu H\u0259mz\u0259) v\u0259 “N\u0259rgiz” (Molla M\u00fct\u0259llim).
\n“N\u0259rgiz” operas\u0131nda M\u00fct\u0259llim obraz\u0131n\u0131n nec\u0259 yaranmas\u0131 bar\u0259d\u0259 daha bir hadis\u0259: \u201cM\u00fcslim Maqomayev onlar\u0131n <\/em>(Z\u00fclalovlar\u0131n) evind\u0259 olub v\u0259 bir d\u0259f\u0259 Z\u00fclalovun nec\u0259 namaz q\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr, v\u0259 bel\u0259likl\u0259 Molla M\u00fct\u0259llim obraz\u0131n\u0131 m\u0259hz onun \u00fc\u00e7\u00fcn yazma\u011f\u0131 q\u0259rara al\u0131r”. Do\u011frusu, \u018fli Z\u00fclalov h\u0259tta dahi b\u0259st\u0259kardan bir q\u0259d\u0259r inciyir v\u0259 he\u00e7 bir v\u0259chl\u0259 molla rolunu ifa etm\u0259y\u0259 raz\u0131la\u015fm\u0131r. Lakin, n\u0259tic\u0259d\u0259 o, \u0259lb\u0259tt\u0259 ki, bu rolu oynay\u0131r, h\u0259m d\u0259 ancaq Bak\u0131da deyil, h\u0259m d\u0259 Moskvada Az\u0259rbaycan \u0259d\u0259biyyat\u0131 v\u0259 inc\u0259s\u0259n\u0259tinin ong\u00fcnl\u00fcy\u00fc zaman\u0131 (1938-ci il)”.
\n<\/em><\/p>\n

Molla M\u00fct\u0259llim obraz\u0131 SSR\u0130-nin o d\u00f6vrd\u0259ki r\u0259hb\u0259ri olan \u0130osif Stalinin \u00e7ox xo\u015funa g\u0259lir. Tama\u015fa zaman\u0131 o deyir:
\n\u201cG\u00f6r, o <\/em>(\u018fli Z\u00fclalov) mollan\u0131 nec\u0259 d\u0259 yax\u015f\u0131 t\u0259qlid edir\u201d. <\/em>\u018fli Z\u00fclalov bu rola g\u00f6r\u0259 “\u015e\u0259r\u0259f Ni\u015fan\u0131” ordeni il\u0259 t\u0259ltif olunur.
\n
[\u201cV\u0131\u015fka oil\u201d q\u0259zeti \u211644 (20411)19-25.11.2021 il., s\u0259h.11 (\u201cV\u0131\u015fka\u201d q\u0259zetind\u0259n m\u0259qal\u0259 \u211613. 2002]<\/span><\/a>
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 60;81-83;85:94]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

\u018fli Z\u00fclalovun q\u0131z\u0131, pedaqoq Zemfira Z\u00fclalovan\u0131n 2008-ci ild\u0259 n\u0259\u015fr olunan “Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi” kitab\u0131nda qeyd olunur ki, \u018fli Z\u00fclalov az\u0259rbaycanl\u0131 opera m\u00fc\u011f\u0259nnisi, aktyor \u018fhm\u0259d A\u011fdamskid\u0259n sonra teatrda \u0259n yax\u015f\u0131 qad\u0131n rollar\u0131n\u0131n ifa\u00e7\u0131s\u0131 olub. \u018fli Z\u00fclalov h\u0259m\u00e7inin, \u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yovun “Ar\u015f\u0131n mal alan” operas\u0131nda G\u00fcl\u00e7\u00f6hr\u0259 partiyas\u0131n\u0131n \u0259n yax\u015f\u0131 ifa\u00e7\u0131lar\u0131ndan biri idi.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 81]<\/span><\/a>
\n
[\u201cV\u0131\u015fka oil\u201d q\u0259zeti \u211644 (20411)19-25.11.2021 il., s\u0259h.11 (\u201cV\u0131\u015fka\u201d q\u0259zetind\u0259n m\u0259qal\u0259 \u211613. 2002]<\/span><\/a><\/p>\n

23 fevral 1940-c\u0131 ild\u0259 \u018fli Z\u00fclalova Az\u0259rbaycan SSR \u0259m\u0259kdar artisti ad\u0131 verilib.\u00a0
\n
[\u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yov ensiklopediyas\u0131. 2003-c\u00fc il., s\u0259h. 106]<\/span><\/a>
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 97]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan\u0131n teatr ensiklopediyas\u0131. \u00dc\u00e7 cildd\u0259. I cild. 2016 il., s\u0259h. 362]<\/span><\/a><\/p>\n

B\u00f6y\u00fck V\u0259t\u0259n m\u00fcharib\u0259si ill\u0259rind\u0259 (1941-1945) \u018fli Z\u00fclalov az\u0259rbaycanl\u0131 tarz\u0259n Qurban Primovun m\u00fc\u015fayi\u0259ti il\u0259 d\u0259f\u0259l\u0259rl\u0259 c\u0259bh\u0259d\u0259 \u0259sg\u0259rl\u0259r qar\u015f\u0131s\u0131nda \u00e7\u0131x\u0131\u015f edib. Bu xidm\u0259tl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259 o, “Qafqaz\u0131n m\u00fcdafi\u0259sin\u0259 g\u00f6r\u0259” medal\u0131 il\u0259 t\u0259ltif olunub.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008-ci il., s\u0259h 85]<\/span><\/a><\/p>\n

\u018fli Z\u00fclalov 10 yanvar (18 fevral) 1963-c\u00fc ild\u0259 v\u0259fat edib.
\n
[Z.Z\u00fclalova. Az\u0259rbaycan milli operas\u0131n\u0131n f\u0259daisi. 2008 il., s\u0259h. 39]<\/span><\/a>
\n
[\u201cV\u0131\u015fka oil\u201d q\u0259zeti \u211644 (20411)19-25.11.2021 il., s\u0259h.11 (\u201cV\u0131\u015fka\u201d q\u0259zetind\u0259n m\u0259qal\u0259 \u211613. 2002]<\/span><\/a>
\n
[\u00dczeyir Hac\u0131b\u0259yov ensiklopediyas\u0131. 2003-c\u00fc il., s\u0259h. 106]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan\u0131n teatr ensiklopediyas\u0131. \u00dc\u00e7 cildd\u0259. I cild. 2016 il., s\u0259h. 362]<\/span><\/a><\/p>\n

\"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Opera m\u00fc\u011f\u0259nnisi, aktyor \u018fli \u018fbd\u00fcl o\u011flu Z\u00fclalov 13 sentyabr 1893-c\u00fc ild\u0259 \u015eu\u015fa \u015f\u0259h\u0259rind\u0259 anadan olub. O, az\u0259rbaycanl\u0131 xan\u0259nd\u0259 B\u00fclb\u00fclcan\u0131n qarda\u015f\u0131 o\u011flu idi.<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11231"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=11231"}],"version-history":[{"count":13,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11231\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":12125,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/11231\/revisions\/12125"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=11231"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=11231"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=11231"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}