{"id":10925,"date":"2022-10-24T17:15:06","date_gmt":"2022-10-24T13:15:06","guid":{"rendered":"https:\/\/qarabag.com\/?p=10925"},"modified":"2022-11-14T11:49:48","modified_gmt":"2022-11-14T07:49:48","slug":"akhmedalilarturbesi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/akhmedalilarturbesi\/","title":{"rendered":"F\u00fczulinin \u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259si"},"content":{"rendered":"

\u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259si (b\u0259zi m\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259 Ar\u011fal\u0131 t\u00fcrb\u0259si kimi adland\u0131r\u0131l\u0131r) Araz \u00e7ay\u0131n\u0131n sol sahilind\u0259, F\u00fczuli rayonunun \u018fhm\u0259dal\u0131lar k\u0259ndind\u0259 yerl\u0259\u015fir.
\n<\/strong>[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Arazboyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il., s\u0259h. 57]<\/span><\/a>
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il., s\u0259h. 191]<\/span><\/a><\/p>\n

T\u00fcrb\u0259nin XIII-XIV \u0259srl\u0259rd\u0259 in\u015fa edildiyi ehtimal olunur (v\u0259 ya XIII \u0259srin sonu – XIV \u0259srin \u0259vv\u0259ll\u0259ri).
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Arazboyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il., s\u0259h. 58]<\/span><\/a>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il., s\u0259h. 402]<\/span><\/a>
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il., s\u0259h. 191]<\/span><\/a>
\n
[Q\u0131sa b\u0259dii ensiklopediya. \u00d6lk\u0259l\u0259rin v\u0259 d\u00fcnya xalqlar\u0131n\u0131n inc\u0259s\u0259n\u0259ti. Cild 1. 1962-ci il., s\u0259h. 52]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

T\u00fcrb\u0259 s\u0259kkizgu\u015f\u0259li formaya malikdir v\u0259 yumulmu\u015f, s\u0259kkizgu\u015f\u0259li g\u00fcnb\u0259zl\u0259 \u00f6rt\u00fclm\u00fc\u015fd\u00fcr. Abid\u0259 da\u015fdan tikilmi\u015fdir. T\u00fcrb\u0259nin g\u00fcnb\u0259zi ikiqatd\u0131r, onun konstruksiyas\u0131 aralar\u0131 doldurulmu\u015f iki c\u0259rg\u0259 da\u015flardan ibar\u0259tdir. Abid\u0259nin daxili m\u0259kan\u0131 yeralt\u0131 s\u0259rdab\u0259d\u0259n v\u0259 geni\u015f yuxar\u0131 kameradan ibar\u0259tdir. T\u00fcrb\u0259nin daxilind\u0259 mehrab-portik yoxdur. T\u00fcrb\u0259 \u015fimal v\u0259 c\u0259nuba istiqam\u0259tl\u0259nmi\u015f v\u0259 hamar portallar-oyu\u011fu \u015f\u0259klind\u0259 i\u015fl\u0259nmi\u015f iki giri\u015f qap\u0131 yerin\u0259 malikdir. Abid\u0259nin giri\u015fl\u0259rinin portal ha\u015fiy\u0259l\u0259nm\u0259si c\u0259nub v\u0259 \u015fimal portallar\u0131nda m\u00fcxt\u0259lif h\u0259nd\u0259si t\u0259svirinin oyma nax\u0131\u015flar\u0131 il\u0259 doldurulmu\u015fdur. Bu bax\u0131mdan Nax\u00e7\u0131van memarl\u0131q m\u0259kt\u0259binin t\u0259siri izl\u0259nilir.
\n
[Q. M\u0259mm\u0259dova, Z. M\u0259mm\u0259dova. Orta \u0259srl\u0259rin memarl\u0131\u011f\u0131 (VIII-XIV \u0259srl\u0259r) \u0130kinci cild. 2013-c\u00fc il., s\u0259h. 191]<\/span><\/a>
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il., s\u0259h. 402]<\/span><\/a>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Arazboyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il., s\u0259h. 57-58]<\/span><\/a>
\n
[Q\u0131sa b\u0259dii ensiklopediya. \u00d6lk\u0259l\u0259rin v\u0259 d\u00fcnya xalqlar\u0131n\u0131n inc\u0259s\u0259n\u0259ti. Cild 1. 1962-ci il., s\u0259h. 52]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan sovet ensiklopediyas\u0131. Cild IV. 1980-ci il., s\u0259h. 257]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

\u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259sinin xarici \u00fczl\u00fcy\u00fcnd\u0259 fiqurlu h\u00f6rg\u00fc yoxdur. T\u00fcrb\u0259nin \u00fcz\u0259rind\u0259 he\u00e7 bir yaz\u0131 g\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u0259 q\u0259d\u0259r g\u0259lib \u00e7atmay\u0131b v\u0259 onlar\u0131n m\u00f6vcudlu\u011fu bar\u0259d\u0259 he\u00e7 bir m\u0259lumat yoxdur. Abid\u0259 Az\u0259rbaycan\u0131n s\u0131ravi s\u0259kkizgu\u015f\u0259li t\u00fcrb\u0259l\u0259rin\u0259 daha yax\u0131nd\u0131r v\u0259 onlardan \u0259sas\u0259n g\u00fcnb\u0259zinin formas\u0131na g\u00f6r\u0259 f\u0259rql\u0259nir. M\u0259qb\u0259r\u0259 az\u0259rbaycanl\u0131 s\u0259n\u0259t\u015f\u00fcnas \u018fbd\u00fclvahab Salamzad\u0259 t\u0259r\u0259find\u0259n “g\u00fcll\u0259si a\u00e7\u0131q-ayd\u0131n g\u00f6r\u00fcnm\u0259y\u0259n s\u0259kkizgu\u015f\u0259li t\u00fcrb\u0259l\u0259r\u0259” aid edilmi\u015fdir.
\n
[\u041a. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n in\u015faat s\u0259n\u0259ti (q\u0259dim d\u00f6vrl\u0259rd\u0259n XIX \u0259sr\u0259 q\u0259d\u0259r) 1983-c\u00fc il., s\u0259h. 42]<\/span><\/a>
\n
[M. Useynov. L. Bretanitskiy. A. Salamzad\u0259. Az\u0259rbaycan\u0131n memarl\u0131q tarixi. 1963-c\u00fc il., s\u0259h. 101]<\/span><\/a><\/p>\n

1946-c\u0131 ild\u0259 t\u00fcrb\u0259 Az\u0259rbaycan SSR Elml\u0259r Akademiyas\u0131 Az\u0259rbaycan \u0130nc\u0259s\u0259n\u0259t \u0130nstitutunun ekspedisiyas\u0131 t\u0259r\u0259find\u0259n t\u0259fti\u015f edilmi\u015fdir. 1960-c\u0131 ill\u0259rd\u0259 da\u011f\u0131d\u0131lm\u0131\u015f t\u00fcrb\u0259 ilkin g\u00f6rk\u0259md\u0259 b\u0259rpa edilmi\u015fdir. A. V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259nin 1979-cu il., \u201cArazboyu abid\u0259l\u0259r” kitab\u0131nda bu haqda a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131lar qeyd edilir:
\n\u201cT\u0259\u0259ss\u00fcf ki, bu t\u00fcrb\u0259 biz\u0259 \u00e7ox pis v\u0259ziyy\u0259td\u0259 g\u0259lib \u00e7at\u0131b, \u00f6z\u00fc d\u0259 da\u011f\u0131lma abid\u0259nin \u0259n maraql\u0131 hiss\u0259l\u0259rin\u0259 – \u015fimal v\u0259 c\u0259nub portal\u0131n t\u0259r\u0259fl\u0259rin\u0259 toxunub. \u015eimal t\u0259r\u0259fd\u0259n da\u011f\u0131nt\u0131 \u015fimal portal\u0131n\u0131 v\u0259 onunla qon\u015fu olan \u015fimal-\u015f\u0259rq t\u0259r\u0259fl\u0259rini \u0259hat\u0259 ed\u0259n b\u00fct\u00f6v bir d\u0259lik g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fcn\u0259 malikdir. Yerli sakinl\u0259rin s\u00f6yl\u0259dikl\u0259rin\u0259 g\u00f6r\u0259 bu da\u011f\u0131nt\u0131lar 1929-cu ild\u0259 burada ba\u015f vermi\u015f z\u0259lz\u0259l\u0259nin n\u0259tic\u0259si olmu\u015fdur. Abid\u0259d\u0259n d\u00fc\u015f\u0259n da\u015flar onun \u0259traf\u0131ndad\u0131r. 40-c\u0131 v\u0259 daha sonra 50-ci ill\u0259rd\u0259 apar\u0131lm\u0131\u015f qaz\u0131nt\u0131lar v\u0259 abid\u0259nin t\u0259dqiqat\u0131 n\u0259tic\u0259sind\u0259 portal\u0131n ha\u015fiy\u0259sinin v\u0259 b\u00fct\u00fcn t\u00fcrb\u0259nin ilkin g\u00f6rk\u0259minin b\u0259rpa edilm\u0259sin\u0259, el\u0259c\u0259 d\u0259 natura \u015f\u0259klind\u0259 b\u0259rpa i\u015fl\u0259rin\u0259 imkan ver\u0259n \u0259h\u0259miyy\u0259tli material toplanm\u0131\u015fd\u0131r”.
\n<\/em>
[Az\u0259rbaycan sovet ensiklopediyas\u0131. Cild IV. 1980-ci il., s\u0259h. 257]<\/span><\/a>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Arazboyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il., s\u0259h. 57]<\/span><\/a>
\n
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il., s\u0259h. 165]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

Abid\u0259 bir s\u0131ra memarl\u0131q x\u00fcsusiyy\u0259tl\u0259ri istisna olmaqla, onun yax\u0131nl\u0131\u011f\u0131nda olan, Bab\u0131 k\u0259ndind\u0259 (\u015eeyx Bab\u0131 Yaqub t\u00fcrb\u0259si) yerl\u0259\u015f\u0259n t\u00fcrb\u0259 il\u0259 eynidir. Yerli \u0259hali aras\u0131nda \u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259si il\u0259 sonuncunun aras\u0131nda yeralt\u0131 ke\u00e7idin olmas\u0131 haqda \u0259fsan\u0259 m\u00f6vcuddur:
\n\u201cT\u00fcrb\u0259nin ucald\u0131lmas\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcn o d\u00f6vr\u00fcn \u0259n yax\u015f\u0131 ustas\u0131 d\u0259v\u0259t edildi. Bu usta t\u00fcrb\u0259ni \u00f6z <\/em>\u015fagirdi <\/em>il\u0259 birlikd\u0259 in\u015fa edirdi. Onun \u015fagirdi is\u0259 ustas\u0131ndan gizli olaraq guya qaz\u0131lm\u0131\u015f yeralt\u0131 ke\u00e7idd\u0259n ke\u00e7\u0259r\u0259k Bab\u0131 k\u0259ndind\u0259n 9 km aral\u0131da yerl\u0259\u015f\u0259n \u018fhm\u0259dal\u0131lar k\u0259ndin\u0259 ged\u0259r\u0259k, orada da eynil\u0259 bel\u0259 bir t\u00fcrb\u0259 in\u015fa edirdi. \u015eagird \u00f6z m\u00fc\u0259lliminin b\u00fct\u00fcn \u00fcsullar\u0131n\u0131 v\u0259 xarakterik x\u00fcsusiyy\u0259tl\u0259rini t\u0259krarlad\u0131. Usta \u00f6z t\u00fcrb\u0259sini bitirdikd\u0259, onunla eyni anda \u018fhm\u0259dal\u0131lar\u201d k\u0259ndind\u0259 olan t\u00fcrb\u0259nin d\u0259 in\u015fas\u0131 ba\u015fa \u00e7atd\u0131. Bu t\u00fcrb\u0259 ustan\u0131 heyran etdi, \u00e7\u00fcnki \u015fagirdi ondan daha yax\u015f\u0131s\u0131n\u0131 in\u015fa etmi\u015fdi\u201d.
\n<\/em>
[Az\u0259rbaycan memarl\u0131\u011f\u0131. Nizami d\u00f6vr\u00fc. 1947-ci il., s\u0259h. 165]<\/span><\/a>
\n
[\u018f.V. Salamzad\u0259, K. M. M\u0259mm\u0259dzad\u0259. Arazboyu abid\u0259l\u0259r. 1979-cu il., s\u0259h. 57]<\/span><\/a>
\n
[Q\u0131sa b\u0259dii ensiklopediya. \u00d6lk\u0259l\u0259rin v\u0259 d\u00fcnya xalqlar\u0131n\u0131n inc\u0259s\u0259n\u0259ti. Cild 1. 1962-ci il., s\u0259h. 52]<\/span><\/a><\/p>\n

\"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

\u018fhm\u0259dal\u0131lar t\u00fcrb\u0259si (b\u0259zi m\u0259nb\u0259l\u0259rd\u0259 Ar\u011fal\u0131 t\u00fcrb\u0259si kimi adland\u0131r\u0131l\u0131r) Araz \u00e7ay\u0131n\u0131n sol sahilind\u0259, F\u00fczuli rayonunun \u018fhm\u0259dal\u0131lar k\u0259ndind\u0259 yerl\u0259\u015fir.<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10925"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=10925"}],"version-history":[{"count":7,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10925\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":10938,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10925\/revisions\/10938"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=10925"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=10925"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=10925"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}