{"id":10732,"date":"2022-09-07T11:01:20","date_gmt":"2022-09-07T07:01:20","guid":{"rendered":"https:\/\/qarabag.com\/?p=10732"},"modified":"2022-11-01T13:43:14","modified_gmt":"2022-11-01T09:43:14","slug":"sidorov-shushada","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/qarabag.com\/sidorov-shushada\/","title":{"rendered":"\u015eu\u015fan\u0131n f\u00fcsunkar g\u00f6z\u0259lliyi: rus yaz\u0131\u00e7\u0131s\u0131 Vasiliy Sidorov \u015f\u0259h\u0259ri nec\u0259 t\u0259svir edirdi"},"content":{"rendered":"

1897-ci ild\u0259 rus yaz\u0131\u00e7\u0131s\u0131 Vasiliy Sidorov Qafqaza \u00f6z\u00fcn\u00fcn s\u0259yah\u0259ti haqda xatir\u0259l\u0259rini d\u0259rc etdi. Kitabda Az\u0259rbaycan\u0131n \u015eu\u015fa \u015f\u0259h\u0259ri haqq\u0131nda maraql\u0131 faktlar verilir. Qarabag.com<\/a> Sidorovun \u015f\u0259h\u0259rin g\u00f6z\u0259lliyini v\u0259 \u015fu\u015fal\u0131lar\u0131n h\u0259yat\u0131n\u0131 nec\u0259 t\u0259svir etm\u0259si haqda material haz\u0131rlay\u0131b.\u00a0 <\/strong><\/p>\n

Nuxada olark\u0259n (indi Az\u0259rbaycan\u0131n \u015e\u0259ki \u015f\u0259h\u0259ri) yerli \u0259halinin bir \u00e7oxu Sidorovu bu \u015f\u0259h\u0259r\u0259 aparan yollarda onu g\u00f6zl\u0259y\u0259n t\u0259hl\u00fck\u0259 s\u0259b\u0259bind\u0259n \u015eu\u015faya getm\u0259m\u0259y\u0259 inand\u0131r\u0131rd\u0131lar. Sidorovun yazd\u0131\u011f\u0131na g\u00f6r\u0259, onu \u015eu\u015faya getm\u0259kd\u0259n \u00e7\u0259kindirirdil\u0259r, \u00e7\u00fcnki \u015f\u0259h\u0259r\u0259 ged\u0259n yolda quldurluq hallar\u0131 tez-tez ba\u015f verirdi. Qaraba\u011f\u0131n \u0259n m\u0259\u015fhur quldurlar\u0131, eyni zamanda, xalq q\u0259hr\u0259manlar\u0131 Qa\u00e7aq N\u0259bi v\u0259 Qa\u00e7aq Al\u0131 idi. \u00c7arl\u0131q d\u00f6vr\u00fcnd\u0259 h\u00f6kum\u0259tin z\u00fclm v\u0259 \u0259dal\u0259tsizliyin\u0259 d\u00f6zm\u0259y\u0259r\u0259k, h\u0259bsd\u0259n v\u0259 ya s\u00fcrg\u00fcnd\u0259n qa\u00e7an adama qa\u00e7aq deyirdil\u0259r. Onlar hakimiyy\u0259t ba\u015f\u0131nda duranlara qar\u015f\u0131 m\u00fcbariz\u0259 apar\u0131rd\u0131lar v\u0259 yoxsullara k\u00f6m\u0259k edirdil\u0259r. O vaxtlar \u015eu\u015faya d\u0259st\u0259l\u0259r \u015f\u0259klind\u0259 gedirdil\u0259r, \u00e7\u00fcnki t\u0259k qruplar birg\u0259 qruplardan daha \u00e7ox quldurlu\u011fa m\u0259ruz qal\u0131rd\u0131lar. Sidorov \u015e\u0259kid\u0259n \u00e7\u0131xark\u0259n ona bir molokanl\u0131 \u0259g\u0259r h\u00fccum ed\u0259rl\u0259rs\u0259, “n\u0259yi varsa h\u0259r \u015feyini” d\u0259rhal onlara verm\u0259yini v\u0259 quldurlara m\u00fcqavim\u0259t g\u00f6st\u0259rm\u0259m\u0259yini m\u0259sl\u0259h\u0259t g\u00f6rd\u00fc. Lakin b\u00fct\u00fcn t\u0259hl\u00fck\u0259l\u0259r\u0259 baxmayaraq, Sidorov \u015eu\u015fan\u0131 g\u00f6rm\u0259k niyy\u0259tind\u0259 sars\u0131lmaz idi. M\u00fc\u0259llif \u00f6z m\u00fclahiz\u0259l\u0259rind\u0259 g\u00f6st\u0259rir ki, b\u00fct\u00fcn t\u0259hl\u00fck\u0259l\u0259r\u0259 baxmayaraq, m\u0259hz bu \u015f\u0259h\u0259rin g\u00f6z\u0259lliyi haqq\u0131nda hekay\u0259l\u0259r oraya getm\u0259y\u0259 v\u0259 \u015eu\u015fan\u0131 \u00f6z g\u00f6zl\u0259ri il\u0259 g\u00f6rm\u0259y\u0259 m\u0259cbur etmi\u015fdir.
\n
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 231-232]<\/span><\/a><\/p>\n

\u015eu\u015faya ged\u0259n yolda onun yol yolda\u015flar\u0131ndan biri olan erm\u0259ni onunla Qaraba\u011f\u0131n tarixi haqq\u0131nda bel\u0259 bir m\u0259lumat\u0131 payla\u015fd\u0131:
\n\u201c\u018fvv\u0259ll\u0259r bu xanl\u0131q Qaraba\u011f adland\u0131r\u0131l\u0131rd\u0131, \u015eu\u015fa is\u0259 P\u0259nah-abaz<\/em> (daha d\u0259qiq P\u0259nah-abad) adland\u0131r\u0131l\u0131rd\u0131. Farslar\u0131n bu al\u0131nmaz \u015f\u0259h\u0259ri nec\u0259 \u0259l\u0259 ke\u00e7irm\u0259l\u0259ri sad\u0259c\u0259 ba\u015fa d\u00fc\u015f\u00fcl\u0259n deyil.\u201d
\n<\/em>
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 235-236]<\/span><\/a><\/p>\n

Sidorov A\u011fdam \u015f\u0259h\u0259rind\u0259n ke\u00e7\u0259n zaman onu a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131 kimi t\u0259svir edir:
\n\u201cBir ne\u00e7\u0259 g\u00fcn \u0259vv\u0259l yoldan ke\u00e7\u0259nl\u0259rin quldurlar t\u0259r\u0259find\u0259n q\u0259tl\u0259 yetirildikl\u0259ri torpaql\u0131 v\u0259 \u00e7ox t\u0259hl\u00fck\u0259li d\u0259r\u0259l\u0259rd\u0259n ke\u00e7\u0259r\u0259k, biz, s\u0259s-k\u00fcyl\u00fc bazar\u0131 v\u0259 ba\u015fdan-ba\u015fa \u00fcz\u00fcm t\u0259n\u0259kl\u0259rin\u0259 sar\u0131lm\u0131\u015f n\u0259h\u0259ng tut ba\u011flar\u0131 il\u0259 olan A\u011fdam k\u0259ndin\u0259 daxil olduq\u201d.\u00a0
\n<\/em>
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 238]<\/span><\/a><\/p>\n

Art\u0131q get-ged\u0259 dilicanla (ke\u00e7mi\u015fd\u0259 d\u00f6rdt\u0259k\u0259rli po\u00e7t, ya minik arabas\u0131) \u015eu\u015faya yax\u0131nla\u015faraq V. Sidorov yaz\u0131rd\u0131: \u201c\u018ftrafdak\u0131 da\u011flar divar kimi ucal\u0131rd\u0131, b\u0259zil\u0259ri b\u0131\u00e7aqla d\u0259qiqlikl\u0259 k\u0259silmi\u015fdi, dig\u0259rl\u0259ri fantastik q\u0259srl\u0259r \u015f\u0259klini alm\u0131\u015fd\u0131 uzaqda is\u0259, \u0259n y\u00fcks\u0259k da\u011fda dumanl\u0131 \u015f\u0259kild\u0259 \u015eu\u015fan\u0131n qalalar\u0131n\u0131n konturlar\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fcrd\u00fc.
\n<\/em>
\n-Y\u0259ni biz, do\u011frudanm\u0131, ora qalxaca\u011f\u0131q? – dey\u0259, m\u0259n bu buludlardan yuxar\u0131dak\u0131 y\u00fcks\u0259kliy\u0259 baxaraq ucadan q\u0131\u015fq\u0131rd\u0131m.
\n<\/em>-H\u0259, qon\u015fu cavab verdi, \u015eu\u015fa oradad\u0131r v\u0259 indi da\u011flar\u0131n i\u00e7\u0259risind\u0259n \u00e7ap\u0131lm\u0131\u015f m\u0259\u015fhur yoxu\u015f ba\u015flanacaqd\u0131r.<\/em><\/p>\n

Sonuncu Xocal\u0131 stansiyas\u0131n\u0131n arxas\u0131ndan biz do\u011frudan da n\u0259z\u0259r\u0259\u00e7arpacaq d\u0259r\u0259c\u0259d\u0259 qalxma\u011fa ba\u015flad\u0131q v\u0259 \u015eu\u015faya q\u0259d\u0259r b\u00fct\u00fcn 231\\4 verst bel\u0259 heyr\u0259tamiz v\u0259 m\u00fc\u0259mmal\u0131 yolla da\u011fa do\u011fru s\u00fcr\u00fcn\u00fcrd\u00fck ki, onu yada salanda adam\u0131n ba\u015f\u0131 h\u0259rl\u0259nir… \u018fsg\u0259ran vadisinin bir t\u0259r\u0259find\u0259n da\u011flar Qat\u0131q v\u0259 T\u0259rnavaz\u0131n zirv\u0259l\u0259rini ucaltm\u0131\u015fd\u0131, yol boyunca uzand\u0131\u011f\u0131 s\u0259s-k\u00fcyl\u00fc ax\u0131n\u0131n yan\u0131nda is\u0259 gah q\u0259dim qara\u011faclar\u0131n k\u00f6lg\u0259sind\u0259 darvazalar\u0131n ta\u011f\u0131yla S\u00fcleyman xan\u0131n b\u00f6y\u00fck karvansaraylar\u0131, gah da piramida \u015f\u0259killi qovaq a\u011faclar\u0131 il\u0259 \u0259hat\u0259 olunmu\u015f p\u0259nc\u0259r\u0259l\u0259r \u0259v\u0259zin\u0259 qara de\u015fikl\u0259rl\u0259 dolu, \u0259vv\u0259lki xanl\u0131\u011f\u0131n hans\u0131sa a\u011f binalar\u0131n\u0131n qal\u0131qlar\u0131 v\u0259 xarabal\u0131qlar\u0131 qar\u015f\u0131m\u0131za \u00e7\u0131x\u0131rd\u0131… Bir yerd\u0259 yol\u00e7ular, qayalardan qopan v\u0259 d\u0259rin qara vadiy\u0259 t\u00f6k\u00fcl\u0259n Da\u015falt\u0131 \u00e7ay\u0131n\u0131n g\u00f6z\u0259l \u015f\u0259lal\u0259sin\u0259 i\u015far\u0259 etdil\u0259r. X\u0131rda q\u0131r\u0131\u015f\u0131ql\u0131, q\u0259mgin v\u0259 t\u0259nha qayalar bizi \u0259hat\u0259 edirdi, biz is\u0259 getdikc\u0259 daha da yuxar\u0131ya d\u0131rma\u015f\u0131rd\u0131q v\u0259 h\u0259r add\u0131m\u0131m\u0131zda h\u0259r t\u0259r\u0259f\u0259 heyr\u0259tamiz m\u0259nz\u0259r\u0259l\u0259r a\u00e7\u0131l\u0131rd\u0131\u201d.\u00a0
\n<\/em>
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 239-240]<\/span><\/a><\/p>\n

M\u00fc\u0259llif t\u0259r\u0259find\u0259n \u015eu\u015faya ged\u0259n yolda onun qar\u015f\u0131la\u015fd\u0131\u011f\u0131 a\u015fa\u011f\u0131dak\u0131 ya\u015fay\u0131\u015f m\u0259nt\u0259q\u0259l\u0259ri qeyd olunur: Xan-Ty\u0259ndi (Xank\u0259ndi), Da\u015fk\u0259nd v\u0259 \u015eu\u015fu-k\u0259nd (\u015eu\u015fak\u0259nd). Daha sonra \u015eu\u015faya g\u0259lib \u00e7atd\u0131qda Sidorov onun haqq\u0131nda \u00f6z\u00fcn\u00fcn ilk t\u0259\u0259ss\u00fcratlar\u0131n\u0131 yaz\u0131r:
\n\u201cBiz ham\u0131m\u0131z el\u0259 hey da\u011fa do\u011fru s\u00fcr\u00fcn\u00fcr\u00fck v\u0259 yolun is\u0259 h\u0259l\u0259 d\u0259 sonu yoxdur. Ne\u00e7\u0259 d\u0259f\u0259 adama el\u0259 g\u0259lirdi ki, bax bu da\u011f\u0131 dolan\u0131b \u015f\u0259h\u0259r\u0259 \u00e7ataca\u011f\u0131q, amma \u015eu\u015fa h\u0259l\u0259 d\u0259 uzaqlarda, hans\u0131sa \u0259l\u00e7atmaz y\u00fcks\u0259klikd\u0259 g\u00f6r\u00fcn\u00fcrd\u00fc. N\u0259hay\u0259t, \u00e7\u00f6ll\u00fck v\u0259 kims\u0259siz \u0259razid\u0259 xaotik \u015f\u0259h\u0259r k\u0259nar\u0131nda olan q\u0259biristanl\u0131q g\u00f6r\u00fcnd\u00fc. Sanki onlar\u0131 g\u00f6yd\u0259n kims\u0259 yer\u0259 sal\u0131b v\u0259 onlar da nec\u0259 g\u0259ldi d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f kimi tatar abid\u0259l\u0259ri y\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6z\u0259l bir m\u0259nz\u0259r\u0259 yarad\u0131rd\u0131. \u0130r\u0259lid\u0259 da\u011flar\u0131n di\u015fl\u0259rind\u0259, gah u\u00e7urumlar\u0131n d\u0259rinlikl\u0259rin\u0259 qa\u00e7an, gah da zirv\u0259l\u0259r\u0259 qalxan qala divarlar\u0131 g\u00f6r\u00fcnd\u00fc. \u015e\u0259h\u0259rin darvazalar\u0131ndan biz gec\u0259nin z\u00fclm\u0259tind\u0259 girdik v\u0259 d\u0259h\u015f\u0259tli d\u0259r\u0259c\u0259d\u0259 da\u015flarla d\u00f6\u015f\u0259nmi\u015f k\u00fc\u00e7\u0259d\u0259 silk\u0259l\u0259ndik. H\u0259yat\u0131mda he\u00e7 vaxt n\u0259 K\u00fcrm\u00fck\u00fcn da\u015f yata\u011f\u0131nda, n\u0259 Ural\u0131n bulaqlar\u0131nda, n\u0259 d\u0259 Sibirin iri da\u015fl\u0131 yollar\u0131 boyunca m\u0259n bel\u0259 t\u0259kanlar ya\u015famam\u0131\u015fam. Sanki el\u0259 bil q\u0259sd\u0259n \u0259n uy\u011fun olmayan \u00f6l\u00e7\u00fcd\u0259 da\u015flar\u0131 g\u00f6t\u00fcr\u00fcbl\u0259r v\u0259 onlar\u0131 k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259r\u0259 d\u00fcz\u00fcbl\u0259r. \u015eu\u015fan\u0131n bu dar, qaranl\u0131q v\u0259 \u00fcfun\u0259tli k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259rind\u0259 hans\u0131sa da\u015f y\u0131\u011f\u0131nlar\u0131n\u0131n \u00e7uxurlar\u0131ndan m\u0259nim hal\u0131m daha da pisl\u0259\u015fdi. Bizi qaranl\u0131q, tamamil\u0259 i\u015f\u0131qland\u0131r\u0131lmayan meydanda d\u00fc\u015f\u00fcrd\u00fcl\u0259r\u201d.
\n<\/em>
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 239-240-241]<\/span><\/a><\/p>\n

\"\"<\/p>\n

\u015eu\u015fada olark\u0259n V. Sidorov \u015eu\u015fan\u0131n Az\u0259rbaycan v\u0259 erm\u0259ni m\u0259h\u0259ll\u0259l\u0259rini m\u00fcqayis\u0259 edir. O, h\u0259m\u00e7inin \u015eu\u015fada \u0259halinin say\u0131n\u0131n 26.086 n\u0259f\u0259r oldu\u011funu qeyd edir.
\n\u201cM\u0259n 5,076 fut h\u00fcnd\u00fcrl\u00fckd\u0259 da\u011flar \u00fcz\u0259rind\u0259 yerl\u0259\u015f\u0259n \u015f\u0259h\u0259rin g\u0259zintisin\u0259 \u00e7\u0131xd\u0131m, onun d\u00f6ng\u0259l\u0259rin\u0259, \u015f\u0259h\u0259rin z\u0259if i\u015f\u0131qland\u0131r\u0131lmas\u0131 s\u0259b\u0259bind\u0259n \u015f\u0259h\u0259r \u0259halisinin ax\u015famlar g\u0259zm\u0259y\u0259 c\u0259sar\u0259t etm\u0259dikl\u0259ri v\u0259 evd\u0259 oturma\u011fa \u00fcst\u00fcnl\u00fck verdikl\u0259ri, onun da\u015fla d\u00f6\u015f\u0259nmi\u015f inan\u0131lmaz d\u0259r\u0259c\u0259d\u0259 \u00e7irkli k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259ri il\u0259 g\u0259zintiy\u0259 yolland\u0131m. \u00d6z\u00fcn\u00fcn ki\u00e7ik maraql\u0131 monast\u0131rlar\u0131, ilahiyyat seminariyas\u0131, ki\u00e7ik a\u011f evl\u0259ri, dik k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259ri v\u0259 d\u00f6ng\u0259l\u0259ri il\u0259 \u015f\u0259h\u0259rin erm\u0259ni hiss\u0259si \u00e7ox az maraq k\u0259sb edir v\u0259 \u0259g\u0259r n\u0259s\u0259 diqq\u0259t\u0259 layiq bir \u015fey varsa, bu, da yeni kils\u0259 v\u0259 \u0259trafa a\u00e7\u0131lan m\u0259nz\u0259r\u0259l\u0259rdir. \u018ftrafa, u\u00e7urumlara, d\u0259r\u0259l\u0259r\u0259 v\u0259 u\u00e7urumlara t\u00f6k\u00fcl\u0259n bulaqlara, \u015eu\u015fan\u0131n arxas\u0131ndan qayalarla dola\u015faraq G\u00f6rusa (b\u00f6y\u00fck ehtimalla Qoris \u015f\u0259h\u0259ri, indiki Erm\u0259nistan) v\u0259 C\u0259bray\u0131la ged\u0259n yola a\u00e7\u0131lan m\u0259nz\u0259r\u0259l\u0259r h\u0259qiq\u0259t\u0259n d\u0259 f\u00fcsunkard\u0131r. \u015e\u0259h\u0259rin tatar hiss\u0259si, onun da\u015fla d\u00f6\u015f\u0259nmi\u015f k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259rinin daha d\u0259h\u015f\u0259tli, k\u00fc\u00e7\u0259l\u0259rd\u0259ki \u00fcfun\u0259tin v\u0259 \u00e7irkin daha da pis olmas\u0131na baxmayaraq, \u00e7ox m\u0259nz\u0259r\u0259lidir. Tatar Meydan\u0131 daha da canl\u0131d\u0131r v\u0259 onun arxas\u0131ndan \u00fcst\u00fcnd\u0259 aypara il\u0259 olan iri, r\u0259ngar\u0259ng kir\u0259mitli g\u00fcnb\u0259zin g\u00f6r\u00fcnd\u00fcy\u00fc iki q\u0259ddi-qam\u0259tli v\u0259 qeyri-adi z\u0259rifliy\u0259 malik minar\u0259 il\u0259 olan f\u00fcsunkar r\u0259ngb\u0259r\u0259ng m\u0259scid b\u0259z\u0259yir. Bu m\u0259scidd\u0259 fanatik tatarlar v\u0259 farslar H\u00fcseyn v\u0259 \u018flinin xatir\u0259sini qeyd edirl\u0259r, burada dini ekstaz\u0131n q\u0131z\u011f\u0131n \u00e7a\u011f\u0131nda b\u0131\u00e7aqlarla v\u0259 q\u0131l\u0131nclarla \u00f6zl\u0259rini d\u00f6y\u0259n, dini himnl\u0259rin oxunmas\u0131 zaman\u0131 b\u0259d\u0259nl\u0259rin\u0259 i\u015fg\u0259nc\u0259 ver\u0259n v\u0259 yaralar\u0131ndan sel kimi axan qan\u0131n meydan\u0131n da\u015flar\u0131na t\u00f6k\u0259r\u0259k \u00f6zl\u0259rin\u0259 iztirablar ver\u0259nl\u0259rin v\u0259h\u015fi y\u00fcr\u00fc\u015f\u00fc ke\u00e7ir. El\u0259 buradaca \u00f6z\u00fcn\u00fc ba\u011f\u0131 v\u0259 eyvanlar\u0131 olan, xarici g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fc il\u0259 az maraq do\u011furan, indi ke\u00e7mi\u015f h\u00f6kmdar xan\u0131n q\u0131z\u0131na m\u0259xsus olan xan saray\u0131 yerl\u0259\u015fir\u201d.
\n<\/em>
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 240-241; 651]<\/span><\/a><\/p>\n

\u015eu\u015fan\u0131 t\u0259rk ed\u0259rk\u0259n V.Sidorov \u015eu\u015fa v\u0259 Z\u0259ng\u0259zur q\u0259zas\u0131n\u0131n \u0259traflar\u0131ndak\u0131 kurqanlar\u0131n qaz\u0131nt\u0131lar\u0131ndan tap\u0131lm\u0131\u015f \u00e7oxlu sayda q\u0259dim oxlar\u0131, tunc \u0259\u015fyalar\u0131, zin\u0259t \u0259\u015fyalar\u0131n\u0131, qablar\u0131, vazalar\u0131 v\u0259 dig\u0259r \u0259\u015fyalar\u0131 ona g\u00f6st\u0259rmi\u015f yerli arxeoloq, \u0259sl\u0259n alman olan m\u00fc\u0259llim Ressler il\u0259 g\u00f6r\u00fc\u015fd\u00fc.
\n
[V. Sidorov. Rusiya boyunca. 2. Qafqaz. S\u0259yah\u0259t qeydl\u0259ri v\u0259 t\u0259\u0259ss\u00fcratlar. Turist \u00fc\u00e7\u00fcn praktiki m\u0259lumatlar. 1897-ci il., s\u0259h. 246]<\/span><\/a><\/p>\n

\"image_pdf\"<\/a>\"image_print\"<\/a><\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

1897-ci ild\u0259 rus yaz\u0131\u00e7\u0131s\u0131 Vasiliy Sidorov Qafqaza \u00f6z\u00fcn\u00fcn s\u0259yah\u0259ti haqda xatir\u0259l\u0259rini d\u0259rc etdi. Kitabda Az\u0259rbaycan\u0131n \u015eu\u015fa \u015f\u0259h\u0259ri haqq\u0131nda maraql\u0131 faktlar verilir. Qarabag.com Sidorovun \u015f\u0259h\u0259rin g\u00f6z\u0259lliyini v\u0259 \u015fu\u015fal\u0131lar\u0131n h\u0259yat\u0131n\u0131 nec\u0259 t\u0259svir etm\u0259si haqda material haz\u0131rlay\u0131b.\u00a0<\/p>\n","protected":false},"author":11,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1258],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10732"}],"collection":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/11"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=10732"}],"version-history":[{"count":6,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10732\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":11054,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/10732\/revisions\/11054"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=10732"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=10732"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/qarabag.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=10732"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}